Instalacja pracowni Miralles Tagliabue EMBT na weneckim Biennale Architektury

Przestrzeń włączająca jako manifestacja wolności: ta idea przyświecała twórcom instalacji „Splątana architektura” ze studia Miralles Tagliabue EMBT. Projekt pokazuje, w jaki sposób techniki rękodzielnicze, np. tkactwo, mają możliwość nadania cech ludzkich przestrzeniom publicznym.

Poetycka struktura zaprezentowana w Wenecji składa się z licznych, przeplatających się ze sobą elementów na dwóch poziomach. Wyższy został zbudowany z modułów wykonanych z czerwonego dębu amerykańskiego, a niższy z modułów stalowych; oba poprzeplatano ze sobą przy użyciu różnokolorowego włókna szklanego.

UTKANA PRZESTRZEŃ

„Splątana architektura” to rodzaj wizualnego credo Benedetty Tagliabue oraz zespołu pracowni EMBT, wynikającego z wieloletnich doświadczeń eksperymentalnych studia. Jednym z nich jest wiklinowy Pawilon Hiszpański zaprojektowany na Expo 2010 w Szanghaju.

Czytaj również: Copperwood House - amerykański dom wtopiony w naturę

„Splątana architektura” prezentowana na La Biennale odwołuje się do koncepcji tkania na różnych poziomach, w tym przeplatania się działań ludzkich w przestrzeni publicznej, co symbolizuje przetykanie baldachimu nićmi z włókna szklanego.

Baldachim zapewnia ochronę i zacienienie, tworząc jednocześnie komfortową, półotwartą przestrzeń na potrzeby różnorodnych działań wspólnych.

ZBYT RZADKO WYKORZYSTYWANY MATERIAŁ

„Czerwony dąb amerykański to w pełni odnawialny materiał o minimalnym śladzie węglowym” – wyjaśnia David Venables, Dyrektor AHEC na Europę. „Gospodarka amerykańskimi lasami liściastymi, które zajmują powierzchnię około 120 mln hektarów w USA, realizowana jest bardzo odpowiedzialnie przez kolejne pokolenia niewielkich posiadaczy ziemskich. Wyrąb drzew odbywa się w sposób przemyślany, a usunięte sztuki zastępowane są w naturalny sposób. Odradzanie się drzew następuje dużo szybciej niż ich wycinka, a powierzchnie lasu zwiększają się o ok. 400 hektarów rocznie. Oznacza to, że co minutę powstaje obszar leśny wielkością równy jednemu boisku do piłki nożnej”.

Dwa lata temu Benedetta rozpoczęła wspólną podróż ze Stowarzyszeniem Handlowym Amerykańskiego Przemysłu Drewna Liściastego (AHEC), której celem było pokazanie potencjału rzadko używanych gatunków drewna. Mimo szybkiego odradzania się, gatunki te nie są powszechnie używane, ponieważ nie są obecnie w modzie. Pierwszym przystankiem w tej podróży był projekt The Workshop of Dreams („Warsztat marzeń”), w ramach którego wspólnie z Marthą Thorne, dyrektorką programu Nagrody Pritzkera, stworzono serię stolików kawowych wykonanych z odnawialnego amerykańskiego drewna liściastego. Kolejnym etapem był projekt Too Good to Waste („Zbyt dobre, by je marnować”), instalacja zaprezentowana podczas Milan Design Week 2017, której zadaniem było zainicjowanie dialogu nt. potrzeby wykorzystywania różnorodnych gatunków drewna, ponieważ tylko w ten sposób możliwe jest uzyskanie w pełni zrównoważonego podejścia do wykorzystywania zasobów naturalnych.

Czytaj również: Siedziba firmy Bloomberg - architektoniczna perełka z czerwonym dębem amerykańskim

Rozważając wybór materiału do projektu „Splątana architektura”, studio EMBT bez wahania postawiło na czerwony dąb amerykański. Dzięki wcześniejszym projektom pracownia dysponowała odpowiednim doświadczeniem w zakresie obróbki tego pięknego drewna oraz świadomością jego niezwykłych właściwości środowiskowych.

Czerwony dąb, mimo ogromnej popularności w USA i Azji, nie jest wykorzystywany w Europie. Jak mówi David Venables: „Niemal jedno na pięć drzew liściastych w amerykańskich lasach to czerwony dąb, a mimo to mało kto w Europie decyduje się na jego użycie. Liczymy, że projekt ten zainspiruje twórców do częstszego wykorzystania tego pięknego i odnawialnego gatunku.”  

PRECYZJA WYKONANIA

Elementy wykonane z czerwonego dębu amerykańskiego i użyte w projekcie „Splątana architektura” zostały wyprodukowane w Madrycie przez rzemieślników warsztatu Intrama, mogącego pochwalić się ponad 30-letnią tradycją w zakresie produkcji stolarki architektonicznej.

^{Olejowanie modułu z amerykańskiego czerwonego dębu w warsztacie Intrama.  Zestaw złożonych modułów z czerwonego dębu.}

Antonio Arce, dyrektor warsztatu, mówi: „Czerwonego dębu używamy od lat 80-tych, w tym w tak znaczących projektach, jak wykonanie stolarki dla hiszpańskiego Parlamentu. Lubimy pracę z tym gatunkiem drewna, ponieważ jest to materiał szlachetny, łatwy w obróbce, który znakomicie się prezentuje”. Dodaje także: „W projekcie Benedetta zdecydowała się na użycie naturalnych olejów do wykończenia drewna, co podkreśliło wspaniałą strukturę czerwonego dębu”.

CZERWONY DĄB AMERYKAŃSKI

Czerwony dąb amerykański jest gatunkiem dominującym w amerykańskich lasach liściastych, a jego drewno cechuje się charakterystycznym rysunkiem usłojenia oraz niekoniecznie czerwoną barwą. Nazwa gatunku przypuszczalnie pochodzi od wybarwienia liści w sezonie jesiennym. Czerwony dąb amerykański występuje wyłącznie w lasach rosnących naturalnie i niemal wyłącznie na terenie Ameryki Północnej, chociaż bywa sadzony i na innych kontynentach.

Biel czerwonego dębu ma zazwyczaj barwę jasnobrązową, a twardziel często jest różowawa po czerwonawobrązową. Czerwony dąb amerykański ma doskonałe ogólne właściwości związane z wytrzymałością w stosunku do masy. Stosuje się go głównie do produkcji mebli, podłóg, drzwi i niektórych elementów konstrukcyjnych.

Z Analizy Inwentaryzacji Lasów (FIA) wynika, że naturalny przyrost tego gatunku w USA po wyrębie wynosi ponad 21 mln m3, co oznacza, że czas potrzebny do odtworzenia drewna użytego na potrzeby instalacji „Splątana architektura” wynosi zaledwie 0,57 sekundy. Więcej informacji środowiskowych znajduje się tutaj.

MIRALLES TAGLIABUE EMBT

Benedetta Tagliabue studiowała architekturę w Weneckim Instytucie Architektury, IUAV. Obecnie wspólnie z Enrikiem Mirallesem prowadzi studio architektoniczne Miralles Tagliabue EMBT z pracowniami w Barcelonie i Szanghaju. Do najbardziej znanych projektów należą: Parlament w Edynburgu, park Diagonal Mar i targ Santa Caterina w Barcelonie, campus Uniwersytetu w Vigo czy hiszpański pawilon na EXPO 2010 w Szanghaju, który zdobył prestiżową nagrodę RIBA International w kategorii „Najlepszy Międzynarodowy Budynek Roku 2011”. Aktualne projekty realizowane przez studio to m. in. Szkoła Biznesu przy Uniwersytecie Fudan w Szanghaju, biurowce w Xiamen oraz Taichung, przestrzenie publiczne w HafenCity w Hamburgu, stacja metra Clichy-Montfermeil w Paryżu (pierwsza nagroda w konkursie), a także centralna stacja metra w Neapolu.

Miralles Tagliabue EMBT specjalizuje się w projektowaniu przestrzeni publicznych, rewitalizacji oraz projektowaniu wnętrz i przestrzeni przemysłowych. Benedetta Tagliabue prowadzi wykłady i zajęcia ze studentami na Uniwersytecie Harvarda, Columbia i w barcelońskiej Szkole Architektury ETSAB. Bierze udział w forach poświęconych architekturze oraz zasiada w jury wielu międzynarodowych konkursów. Za swoje dokonania Benedetta Tagliabue została wyróżniona m.in. nagrodą RIBA Stirling Prize w roku 2005.