Systemy odpowiedzialności, ubezpieczenia i rozwój sektora budowlanego w UE

Projekt ELIOS ma na celu analizę reżimów odpowiedzialności i systemów ubezpieczeń budowlanych dwudziestu siedmiu Państw Członkowskich UE oraz ocenę ich wpływu na funkcjonowanie sektora budowlanego i na jakość świadczonych przezeń usług. Przedmiotem badania jest także ocena w jakim stopniu systemy te mogą przyczynić się do stymulowania innowacji i zrównoważonego rozwoju w budownictwie.

Projekt ma również umożliwić identyfikację „dobrych praktyk” w Państwach członkowskich Unii oraz sformułowanie rekomendacji działań w celu promowania innowacji, ekologicznych rozwiązań i zrównoważonego rozwoju w budownictwie. W ramach prac badawczych brane są pod uwagę min. kwestie ułatwienia dostępu małym firmom budowlanym do rynku ubezpieczeń, umocnienie ochrony konsumentów, konkurencyjność europejskich firm na rynkach światowych a także promowanie wysokich standardów zarządzania wśród firm budowlanych. Przygotowanie raportu końcowego jest przewidziane na początku 2010 roku.
Ekipa badawcza ELIOS złożona z francuskiej grupy brokerskiej Centre d’Etudes d’Assurances (CEA) oraz z francuskiego centrum badawczego w dziedzinie techniki budowlanej Centre Scientifique et Technique du Bâtiment (CSTB) przedstawiła Komisji raport wstępny w maju br. Wersja skrócona raportu wstępnego jest dostępna na stronach projektu ELIOS www.elios-ec.eu.
Raport wstępny przedstawia pierwsze wyniki analiz reżimów odpowiedzialności istniejących w Państwach Członkowskich Unii oraz wstępne propozycje możliwych rozwiązań.  W opinii Jeana Roussel, prezesa firmy Centre d’Etudes d’Assurances, podstawowym wnioskiem, jaki można wyciągnąć z dotychczasowych analiz jest ogromne zróżnicowanie systemów prawnych oraz różnorodność praktyk ubezpieczeniowych wynikająca min. z różnych tradycji, kontekstów ekonomicznych oraz praktyk rynkowych istniejących w krajach UE. Jednakże należy zaznaczyć, że na ogół owe różnorodne systemy są odpowiedzią na problemy wspólne dla całej Unii, takie jak jakość usług budowlanych, rozwój i promocja innowacyjnego i ekologicznego budownictwa oraz ochrona konsumenta. Można także wskazać przykłady podobnych rozwiązań ubezpieczeniowych stosowanych w państwach mających całkowicie odmienne praktyki rynkowe i  systemy prawne.

W kwestii proponowanych rozwiązań zespół ELIOS jest zdania, że wobec tak ogromnego zróżnicowania harmonizacja systemów odpowiedzialności i ubezpieczeń, mimo, iż pozornie interesująca, nie może na obecnym etapie zostać uznana za propozycję możliwą do zrealizowania w praktyce.

Jako bardziej realistyczną koncepcję konsorcjum uznało stworzenie odpowiednich narzędzi mających na celu wspieranie rozwoju innowacji w budownictwie przy jednoczesnym promowaniu wysokiego poziomu jakości i adekwatnych gwarancji dla klientów.
Proponowana przez zespół ELIOS opcja mogłaby polegć na utworzeniu multidyscyplinarnej platformy oraz „technicznego obserwatorium”. Nie dysponowałyby one uprawnieniami decyzyjnymi, natomiast pełniłyby one rolę doradczą wobec Komisji Europejskiej i krajowych władz w kwestiach ryzyk budowlanych oraz ubezpieczeń sektora budowlanego.

Pierwsza proponowana organizacja o nazwie Cooperation Committee (ELIOS CC) miałaby stanowić europejską interdyscyplinarną platformę wymiany opinii i porozumienia w sprawach związanych z ryzykiem i ubezpieczeniami sektora budowlanego. Komitet ten, złożony z przedstawicieli różnych grup zawodowych sektora budowlanego i ubezpieczeniowego, miałby min. na celu faworyzować tworzenie schematów ubezpieczeniowych dostosowanych do potrzeb innowacyjnego i ekologicznego budownictwa, wspierać rozwiązywanie trudności związanych z ubezpieczeniami w ramach działalności trans-granicznej, które stanowią obecnie jedną z barier napotykanych przez małe i średnie przedsiębiorstwa budowlane w niektórych krajach UE, a także promować skoordynowane działania i wspólną refleksję na poziomie europejskim na temat ryzyk, odpowiedzialności i ubezpieczeń w działalności budowlanej.

Druga organizacja o nazwie Technical Agency (ELIOS AT) o charakterze techniczno-naukowym miałaby pełnić rolę europejskiego „obserwatorium technicznego”, którego misja polegałaby min. na monitorowaniu szkód budowlanych, gromadzeniu danych statystycznych na ten temat i formułowaniu niezależnych opinii dotyczących jakości w budownictwie. Obserwatorium miałoby także zajmować się identyfikacją przyczyn występujących defektów i patologii oraz praktycznymi doświadczeniami związanymi z wykorzystywaniem różnorodnych technologii budowlanych, zwłaszcza w odniesieniu do technik innowacyjnych. Istniejącymi obecnie przykładami takich organizacji na skalę krajową są Agence Qualité Construction we Francji bądź Danish Building Defects Fund w Danii. Celem powyższych działań miałoby być dostarczenie sektorowi budowlanemu, ubezpieczycielom oraz klientom wiedzy na temat jakości i potencjalnych ryzyk związanych z wykorzystaniem technologii budowlanych. Całkowita niezależność ww. Agencji Technicznej miałaby być gwarancją jakości jej usług oraz bezstronności przedstawianych informacji technicznych.

Proponowane rozwiązanie mogłoby przyczynić się do skoordynowania dostępnych informacji z różnych Państw Członkowskich, ułatwić wymianę informacji oraz wspólną refleksję na temat odpowiedzialności i ubezpieczeń w budownictwie a także pomóc w lepszym zrozumieniu kwestii technicznych i ryzyka związanego z innowacją i ze zrównoważonym rozwojem w budownictwie.