Dlaczego nie będzie szybszych wpisów w księgach wieczystych? Nowelizacja ustawy prawo o notariacie odrzucona przez Sejm

Nasz artykuł w dużym skrócie:

• Planowana nowelizacja prawa o notariacie zakładała, że notariusze będą mogli dokonywać nie tylko wpisów hipoteki. Rejenci mieli zyskać również prawo do zakładania nowych ksiąg wieczystych poprzez wyodrębnienie nieruchomości lokalowej.

• Przyjęte przez rząd rozwiązania miały stanowić odpowiedź na przeciążenie sądów wieczystoksięgowych. Rodzi się jednak pytanie, czy lepszym wariantem nie byłyby działania zwiększające efektywność wspomnianych sądów.

• Sejm odrzucił w całości nowelizację ustawy prawo o notariacie (patrz Głosowanie nr 25 na 67. posiedzeniu Sejmu), co na razie wyklucza zmiany dotyczące wpisów w księgach wieczystych.

Czytaj również: Czy testament znaleziony po latach jest możliwy do podważenia?

Poniżej prezentujemy znacznie więcej informacji na temat zmian prawnych, które rząd chciał wprowadzić w kontekście obsługi transakcji nieruchomościowych przez notariuszy.

Nowości dotyczące kontroli nad notariatem pogrzebały projekt

Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo o notariacie oraz niektórych innych ustaw trafił do Sejmu 11 października 2022 roku. Wspomniany projekt ostatecznie został odrzucony 1 grudnia 2022 roku - po trzecim czytaniu. Dość nieoczekiwane fiasko projektu firmowanego przez Ministerstwo Sprawiedliwości nie miało dużego związku z planami przyznania notariuszom możliwości dokonywania niektórych wpisów w księgach wieczystych. Znacznie większe kontrowersje wzbudzały propozycje wprowadzenia dość restrykcyjnej kontroli nad notariatem. „Chodziło między innymi o możliwość zawieszenia notariusza na mocy postanowienia Ministra Sprawiedliwości” - komentuje Magdalena Markiewicz, ekspert portalu NieruchomosciSzybko.pl.

Notariusze mieli zakładać księgi wieczyste dla nowych mieszkań

Z punktu widzenia nabywców i sprzedawców mieszkań, kluczowe znaczenie miały propozycje rządu związane z opcją dokonywania wpisów w księgach wieczystych przez notariusza. To oznaczałoby wręcz rewolucyjną zmianę, bo obecnie rejent ma jedynie możliwość składania wniosku o odpowiedni wpis. Projekt nowelizacji prawa o notariacie zakładał, że notariusze będą mogli wykonywać wpisy w księdze wieczystej dotyczące ustanowienia odrębnej własności lokalu i jednoczesnego obciążenia nowych lokali ograniczonymi prawami rzeczowymi (głównie hipoteką) oraz innymi roszczeniami i prawami. „Zadaniem notariusza miało być także powiadomienie o wpisie osób, na których prawa wpłynęła taka zmiana w księgach wieczystych” - mówi Magdalena Markiewicz, ekspert portalu NieruchomosciSzybko.pl.

Nowe przepisy nic nie zmieniłyby np. dla nabywców domów …

Ustawodawca nie wykluczał, że w miarę upływu czasu oraz testowania nowych przepisów, notariusze zyskają możliwość dokonywania również innych wpisów do KW. To informacja ważna w kontekście transakcji dotyczących gruntów zabudowanych (np. domami), a także niezabudowanych. W razie wejścia w życie planowanych przepisów, nabywcy domów (również nowych) i działek nie mogliby liczyć na przyspieszenie wpisu własności i ewentualnie hipoteki. „Poza tym brzmienie projektu ustawy przesłanego do Sejmu sugerowało, że notariusze nie dokonają wpisów związanych z przeniesieniem własności używanego mieszkania” - dodaje Magdalena Markiewicz, ekspert portalu NieruchomosciSzybko.pl.

Na zmiany techniczne i tak trzeba by było czekać bardzo długo

Liczba uwag do projektu zmian prawa o notariacie przekazanych przez środowisko notariuszy oraz referendarzy sądowych wskazuje, że proponowane rozwiązania dotyczące wpisów wzbudzały pewne kontrowersje wśród praktyków. W toku konsultacji, notariusze reprezentowani przez Krajową Radę Notarialną zwrócili uwagę, że na odpowiednie modyfikacje systemu informatycznego trzeba byłoby poczekać nawet 2 lata - 4 lata. Właśnie dlatego wpływ projektowanych zmian na obrót nieruchomościami w najbliższym czasie byłby zerowy. Jeżeli chodzi o 2023 rok, to największy wpływ na tempo dokonywania wpisów w księgach wieczystych prawdopodobnie będzie miała sytuacja związana z liczbą i obsadą etatów referendarzy sądowych. „Nie można jednak wykluczyć, że Ministerstwo Sprawiedliwości będzie próbowało jeszcze raz przeforsować projekt nowelizacji ustawy prawo o notariacie (tym razem jako projekt poselski)” - podsumowuje Magdalena Markiewicz, ekspert portalu NieruchomosciSzybko.pl.

Czytaj również: Czy panele fotowoltaiczne podlegają opodatkowaniu jak nieruchomości?