Dlaczego przy instalacji centralnego ogrzewania potrzebny jest zmiękczacz wody i chemia kotłowa?

Zagrożeniem dla sprawności instalacji grzewczej i działania urządzeń jest zarówno kamień kotłowy, jak i inne osady czy korozja. Zadaniem instalatora jest zbadanie, czy parametry wody są optymalne, czy warto zainstalować urządzenie zmiękczające wodę. Z kolei podczas regularnych przeglądów instalator powinien korzystać z dobrej jakości preparatów zabezpieczających, które pomogą zachować czystość i poprawną pracę instalacji grzewczej.

Zmiękczacz wody - sprawna instalacja i efektywne urządzenia

Woda płynąca w domowej instalacji powinna być zgodna z normami, które kwalifikują ją jako bezpieczną do spożycia. Dopuszczają one twardość wody na poziomie aż do 500 mg CaCO₃/l (3,3-28° dH). Oczywiście, tak twarda woda, tzn. zawierająca tak dużo rozpuszczonych soli, to raczej woda mineralna. Ta płynąca w rurach ma zwykle między 8 a 21 °dH, choć na niektórych obszarach twardość jest wyższa. Woda z kranu jest więc co prawda zdrowa dla ludzi, ale niekoniecznie dla sprzętów domowych, instalacji i urządzeń grzewczych. Z białym osadem na kabinie prysznicowej czy z kamieniem na dnie czajnika niełatwo sobie poradzić. Znacznie gorzej wygląda sytuacja z kamieniem osadzającym się w rurach czy na elementach kotła. Kamień kotłowy znacząco zmniejsza efektywność pracy urządzenia grzewczego. Dzieje się tak ze względu na zmniejszenie efektywności wymiany cieplnej w wymienniku urządzenia, gdzie warstwa kamienia działa jak izolator. Narastający kamień powoduje ponadto stopniowe zmniejszanie przepływu wody przez wymiennik i zdolność do przekazywania energii cieplnej ze spalanego paliwa do wody płynącej w instalacji maleje. W krytycznych przypadkach może dochodzić do gotowania się wody w wymienniku, a powstająca para wodna może niebezpiecznie zwiększać ciśnienie w instalacji, doprowadzając do wycieków. Osady mają także negatywny wpływ na inne elementy kotła, chociażby zakleszczanie pompy obiegowej czy działanie termostatów w grzejnikach. Kamień kotłowy może być przyczyną awarii urządzeń. Zatem im więcej kamienia, tym większe straty finansowe i mniejszy komfort.

Czytaj również: Kotły kondensacyjne – najlepszy sposób, by dobrze ogrzać i zaoszczędzić

Producenci urządzeń grzewczych określają maksymalną twardość, jaką może mieć woda grzewcza. Parametry są różne w zależności od typu urządzenia i rodzaju zastosowanego wymiennika. Przykładowo: dla urządzeń marki De Dietrich dopuszczalna twardość wody waha się od 8,4° dH (dla kotłów naściennych o dużych mocach, od 285 do 1300 kW) do 11.2° dH (w przypadku wiszących kotłów o mocy poniżej 45kW, w których zastosowano wymiennik ze stali szlachetnej) lub nawet 19,6° dH (w przypadku kotłów, w których zastosowano wymiennik aluminiowy).

Coraz więcej nowoczesnych kotłów jest wyposażonych w wymienniki odporne na osadzanie kamienia kotłowego. Jednak odporność ta nigdy nie jest całkowita, a kamień kotłowy może okazać się uciążliwy, szczególnie, jeśli woda jest bardzo twarda i jej parametry są bliskie dopuszczalnej granicy. Aby zapobiec problemom powodowanym przez twardą wodę, coraz więcej użytkowników decyduje się na montaż zmiękczaczy wody. Z kolei producenci urządzeń grzewczych, wiedząc, że miękka woda pozytywnie wpłynie na pracę kotłów, a co za tym idzie, zadowolenie klientów, włącza zmiękczacze wody do swojej oferty.

- Biorąc pod uwagę wszystkie zalety tego typu urządzeń, od jakiegoś czasu oferujemy klientom zmiękczacz wody AQA Perla Black, także w korzystnych pakietach z flagowymi kotłami De Dietrich: MCR3 evo i Evodens - mówi Tomasz Popiel, Manager Działu Marketingu firmy BDR Thermea Poland.  

Najlepiej zamontować zmiękczacz wody jeszcze przed pierwszym uruchomieniem urządzenia. Zastosowanie zmiękczacza wydłuży bezawaryjną pracę kotła, chroniąc elementy instalacji przed kamieniem, a w wieloletniej perspektywie zwiększy jego wydajność nawet o 30%.

Jak działa zmiękczacz wody?

Aby zrozumieć działania zmiękczacza wody, warto dowiedzieć się, czym tak naprawdę jest kamień kotłowy, oprócz tego, że biało-szarym osadem. Kamień to wytrącone z wody pod wpływem wysokiej temperatury: węglan wapnia i węglan magnezu. To właśnie one tworzą warstwę kamienia. Aby wyeliminować ten problem, należy z wody pozbyć się jonów wapnia i magnezu. W przypadku zmiękczaczy działających na zasadzie klasycznego procesu wymiany jonowej dochodzi do wymiany jonów wapnia i jonów magnezu na jony sodu, dzięki zastosowaniu w zmiękczaczu chlorku sodu (czyli po prostu soli). Podobna reakcja chemiczna zachodzi w zmywarce w przypadku stosowania soli do zmywarki lub tabletek myjących zawierających odpowiednią ilość soli.

Czytaj również: Jakie ogrzewanie wybrać, by było ciepło i energooszczędnie? Pompa ciepła, instalacja gazowa czy miejskie ogrzewanie?

Aby zmiękczacz działał poprawnie, zawsze musi się w nim znajdować sól. W przypadku zmiękczacza AQA Perla Black, oferowanego w pakietach z kotłami De Dietrich, jest to sól w tabletkach. Zmiękczacz AQA Perla Black jest wyposażony w funkcję precyzyjnego zasolenia gwarantującą oszczędność wody i soli do regeneracji oraz dotykowy ekran z informacjami o pracy zmiękczacza dla łatwiejszej obsługi. Ma też specjalny zawór podmieszania do regulacji twardości wody. Woda bowiem nigdy nie powinna być zmiękczona maksymalnie. Ma to szczególne znaczenie w przypadku instalacji wykonanej z miedzi, która w kontakcie ze zbyt miękką wodą może korodować. Bardzo miękka woda może być także problematyczna w przypadku spłukiwania mydła czy szamponu podczas kąpieli. Zalecane jest, aby zmiękczona woda miała twardość od 3-6° dH (ok.106,5 mg CaCO₃/l).

Chemia kotłowa - przydatna przy okresowych przeglądach

Często w czasie okresowego przeglądu okazuje się, że instalacja i urządzenie wymagają czyszczenia, ponadto może być konieczne usunięcie wytworzonej warstwy kamienia kotłowego. Na domiar złego możemy mieć do czynienia z objawami korozji, gromadzenia się szlamu czy innych osadów w instalacji. Niezbędne będzie wówczas zastosowanie specjalistycznych preparatów. Dobrze by instalator był wyposażony w takie, które są polecane przez producenta, a więc skuteczne i bezpieczne. Najczęściej stosowaną chemią kotłową są:

●      preparaty do czyszczenia wymienników (inne do tych ze stali nierdzewnej, inne do stopu aluminium z krzemem) ze złogów, osadów, trwałych zanieczyszczeń,

●      odrdzewiacze, odkamieniacze, np. w sprayu,

●      inhibitory do instalacji c.o.,

●      inhibitory antymrozowe,

●      środki czyszczące do usuwania szlamu, osadu oraz innych zanieczyszczeń w istniejących lub starych systemach centralnego ogrzewania,

●      środki do wykrywania nieszczelności i do uszczelniania,

●      koncentraty na zład,

●      preparaty do neutralizacji zużytych roztworów kwaśnych preparatów oczyszczających i kondensatów kotłowych.

Wśród przydatnego wyposażenia znajdują się także specjalistyczne filtry magnetyczne chroniące instalację grzewczą przed działaniem czarnego szlamu (zawiesiny tlenku żelaza, kamienia kotłowego oraz osadów niemagnetycznych).

- W BDR Thermea zależy nam, aby dostarczać instalatorom jak najbardziej kompleksową ofertę, zawierającą również preparaty i wyposażenie niezbędne przy przeglądach. Rekomendowane przez nas środki marek Fernox czy Adey są wysokiej jakości i mamy pewność, że będą skuteczne i bezpieczne dla naszych urządzeń - mówi Tomasz Popiel.

Zarówno zmiękczacze wody, jak i chemia kotłowa są ważnymi elementami ochrony instalacji i urządzeń przed niekorzystnymi czynnikami wpływającymi negatywnie na system grzewczy. Używane zgodnie z zaleceniami mogą znacząco przedłużyć czas bezawaryjnej eksploatacji, jak i poprawić wydajność kotła.