Niebezpieczne budynki dla obywatela 4 RP – nowelizacja prawa budowlanego

Długo oczekiwana nowelizacja powinna przynieść informacje techniczne związane z bezpieczeństwem osób w obiektach. Konkretnie chodzi o informacje o warunkach technicznych funkcjonowania dźwiękowych systemów ostrzegawczych, o którym mówi rozporządzenie w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków.

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów Dz.U. 2006 nr 80 poz. 563 nakazuje dla ewakuacji w grupie obiektów stosowanie rozgłaszania sygnałów ostrzegawczych i komunikatów głosowych poprzez dźwiękowy system ostrzegawczy. Odpowiednie warunki ewakuacji określają przepisy techniczno-budowlane.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji warunki ewakuacji określają przepisy techniczno-budowlane, czyli rozporządzenie określające warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Niestety zarówno w istniejącym akcie prawnym z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jak i proponowanej w tym roku nowelizacji brak jest jakichkolwiek parametrów technicznych dotyczących funkcjonowania dźwiękowych system ostrzegawczy dla ewakuacji osób z budynku. Inne źródło wiedzy technicznej (normy, instrukcje, wytyczne środowiskowe) nie zostały również przywołanie przez rozporządzenie i projekt nowelizacji. Brak jednoznacznych warunków technicznych zapisanych w przepisach techniczno-budowlanych tworzy chaos w pracach projektowych, niejednoznaczność co do wymagań technicznych zawartości projektu budowlanego, różnorodność interpretacji, problemy z odbiorem obiektu. Sytuacja nieokreśloności może skutkować realizacją obiektów, w których powyższe systemy nie spełnią swoich zadań narażając ludzi na zagrożenie życia. Przy braku określenia warunków technicznych nie jest znane co wpływa na zrozumiałość komend alarmu słownego. Podstawę skuteczności dźwiękowych systemów ostrzegawczych stanowi zrozumiałość, na którą wpływa nie tylko urządzenie, ale również architektura, materiały wystroju wnętrza. W nowo projektowanych budynkach, do których zaliczają się hotele, szpitale, budynki administracji, centra handlowe niezrozumiałe komendy o drodze ewakuacji spowodują panikę. Chaos i brak komunikacji ratowników z osobami przebywających zapewne zwiększy liczbę ofiar pożaru lub nie pozwoli odpowiednio szybko ewakuować np. przed wybuchem bomby.

W praktyce przyjmuje się, że norma PN-EN 60849:2001 Dźwiękowe systemy ostrzegawcze jest obowiązująca, jednak akt wyższego rzędu jej nie przywołuje. Powoduje to, że sytuacja jest bardzo niejednoznaczna.
Interpretacja obowiązywania normy jako całości i jej zapisów jest bardzo uznaniowa. Na terenie UE funkcjonują też inne normy określające warunki działania dźwiękowych systemów ostrzegawczych, lecz nie zostały przetłumaczone na język polski.

Sytuacja ta jest wynikiem niedostosowania prawa budowlanego do wymagań Unii Europejskiej (pełnego wdrożenia dyrektywy 89/106/EEC dotyczącej wyrobów budowlanych) w zakresie ochrony przed hałasem.

 
Zgodnie z dyrektywą 89/106/EEC (wraz z materiałami interpretacyjnymi) ochrona przed hałasem obejmuje ochronę przed następującymi rodzajami hałasu:

- Ochrona przed zewnętrznym hałasem powietrznym
- Ochrona przed hałasem powietrznym przenikającym między pomieszczeniami
- Ochrona przed hałasem uderzeniowym
- Ochrona przed hałasem wytwarzanym przez wyposażenie techniczne
- Ochrona przed hałasem spowodowanym nadmiernym pogłosem

Ostatni punkt listy tj. hałas pogłosowy jest związany ze zrozumiałością słów, komunikatów, komend ewakuacyjnych. Nie jest on wymieniony przez prawo budowlane. Hałas ten jest główną przyczyną (nie jedyną) utraty zrozumiałości komend ewakuacyjnych, jakie podczas zagrożenia pożarem, czy konieczności ewakuacji budynku zagrożonego atakiem terrorystycznym podaje dźwiękowy system ostrzegawczy. Hałas pogłosowy mimo starań i wniosków nie znalazł “uznania” w kolejnych ministerstwach opracowujących od roku 1998 warunki techniczne dla budynków.

Na zakończenie nasuwa się pytanie, ilu obywateli czwartej RP musi zginąć, aby zaczęto budować bezpieczne budynki, a nie tylko ich wymagać.