Rozporządzenie z dnia 24 sierpnia 2006 roku

Na podstawie art. 237¹⁵ § 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.) zarządza się, co następuje: 

  

Rozdział 1 

Przepisy ogólne 

§ 1. 

Rozporządzenie określa wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania prac z zakresu zagospodarowania lasu, pozyskiwania drewna, transportu drewna oraz eksploatacji urządzeń technicznych używanych przy wykonywaniu tych prac, zwanych dalej "pracami". 

§ 2. 

Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o: 

  1)   okrzesywaniu - rozumie się przez to odcinanie części wierzchołkowej drzewa i gałęzi od pnia; 

  2)   przerzynce - rozumie się przez to podział ściętego drzewa na krótsze odcinki; 

  3)   strefie niebezpiecznej - rozumie się przez to przestrzeń wokół urządzenia lub stanowiska pracy, w której wszyscy przebywający narażeni są na ryzyko urazu, utraty zdrowia lub życia; 

  4)   zrywce drewna - rozumie się przez to przemieszczanie drewna z miejsca pozyskania przy pniu do miejsca załadunku dostępnego dla środków transportu. 

§ 3. 

Niedopuszczalne jest wykonywanie prac przez pracowników nieposiadających wymaganych kwalifikacji stosownie do rodzaju wykonywanej pracy. 

§ 4. 

Niedopuszczalne jest wykonywanie prac na terenie leśnym bez powiadomienia właściciela lasu, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U. z 2005 r. Nr 45, poz. 435, z późn. zm.). 

§ 5. 

Przed rozpoczęciem pracy pracodawca informuje pracowników o organizacji prac. 

§ 6. 

Obowiązki koordynatora, o którym mowa w art. 208 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, obejmują w szczególności: 

  1)   niedopuszczanie do stosowania sposobów wykonywania prac bezpośrednio zagrażających zdrowiu lub życiu pracujących pracowników; 

  2)   niezwłoczne wstrzymanie prac w razie stwierdzenia bezpośredniego zagrożenia dla życia lub zdrowia pracowników i podjęcie działań w celu usunięcia tego zagrożenia; 

  3)   odsunięcie od pracy pracownika nieprzestrzegającego przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. 

§ 7. 

Za prace szczególnie niebezpieczne, poza pracami, o których mowa w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650), uznaje się prace: 

  1)   przy zbiorze szyszek, nasion i pędów z drzew stojących; 

  2)   przy usuwaniu drzew trudnych, w szczególności: 

a)  złamanych drzew lub ich części (złomów), 

b)  drzew wywróconych z odsłoniętym systemem korzeniowym (wywrotów), 

c)  drzew z pękniętym pniem, 

d)  drzew ze stwierdzoną zgnilizną wewnętrzną, 

e)  drzew zlokalizowanych w sąsiedztwie budynków, budowli, linii teleenergetycznych i szlaków komunikacyjnych, 

f)  drzew wyjątkowo grubych, 

g)  drzew silnie pochylonych przeciwnie do założonego kierunku ich obalenia, 

h)  drzew zawieszonych trudnych do ściągnięcia. 

§ 8. 

Prace organizuje się tak, aby w jak największym stopniu wyeliminować ręczne przenoszenie ładunków. 

§ 9. 

Nie dopuszcza się do pracy pracowników o widocznych oznakach niedyspozycji fizycznej lub psychicznej oraz zgłaszających takie niedyspozycje. 

§ 10. 

1. Strefy niebezpieczne powinny być znane wszystkim pracownikom. 

2. Niedopuszczalne jest rozpoczynanie i prowadzenie prac bez upewnienia się, że w strefie niebezpiecznej nie znajdują się osoby postronne lub zwierzęta. 

§ 11. 

Jeżeli na danym obszarze prowadzone są prace mogące stanowić zagrożenie dla osób postronnych, obszar ten oznacza się znakiem zakazu wstępu ze wskazaniem przyczyny zakazu. 

§ 12. 

Niedopuszczalne jest prowadzenie prac podczas obfitych opadów atmosferycznych, przy silnym wietrze, podczas burz, przy temperaturze powietrza poniżej minus 20° C, a w przypadku prac na drzewach stojących minus 5° C oraz w warunkach ograniczonej widoczności, z wyłączeniem prac, o których mowa w § 26 ust. 2. 

§ 13. 

Wszystkie eksploatowane maszyny, urządzenia i narzędzia powinny być sprawne, używane zgodnie z przeznaczeniem i warunkami określonymi przez producenta w instrukcji obsługi. 

§ 14. 

Prace należy zaplanować tak, aby zapewnić zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy przebieg realizowanych czynności roboczych. 

§ 15. 

Niedopuszczalny jest transport osób na zaczepionych lub zawieszonych maszynach, elementach zaczepowych, błotnikach oraz innych elementach maszyn i urządzeń, które nie są przeznaczone do przewozu osób. 

  

Rozdział 2 

Zagospodarowanie lasu 

§ 16. 

Do prac na drzewach stojących dopuszcza się wyłącznie pracowników, którzy ukończyli z wynikiem pozytywnym szkolenie. 

§ 17. 

1. Szkolenie, o którym mowa w § 16, obejmuje część teoretyczną i praktyczną. 

2. Część teoretyczna szkolenia, o której mowa w ust. 1, obejmuje zagadnienia z zakresu: 

  1)   sposobów bezpiecznej pracy na drzewach stojących; 

  2)   budowy, zastosowania i obsługi osprzętu pomocniczego; 

  3)   zasad ratownictwa wysokościowego. 

3. Część praktyczna szkolenia, o której mowa w ust. 1, jest prowadzona w warunkach terenowych i obejmuje techniki wchodzenia, pracy i schodzenia z drzew stojących. 

§ 18. 

W przypadku prac z zastosowaniem ręcznych narzędzi tnących, w szczególności siekiery, kosy, tasaka, strefa niebezpieczna obejmuje przestrzeń w promieniu 5 m od pracownika pracującego jednym z tych narzędzi. 

§ 19. W przypadku prac z zastosowaniem ręcznych narzędzi tnących z elementem tnącym na wysięgniku do wycinania bądź wykaszania drzewek, krzewów, chwastów i traw, strefa niebezpieczna obejmuje przestrzeń w promieniu 10 m od urządzenia. 

§ 20. 1. Usuwanie żywych lub martwych gałęzi oraz sęków ze stojącego drzewa narzędziami ręcznymi z ziemi może być wykonywane do wysokości 2 m. 

2. Jeżeli gałęzie lub sęki, o których mowa w ust. 1, znajdują się powyżej 2 m, należy stosować podnośniki, drabiny lub pomosty. 

  

Rozdział 3 

Pozyskiwanie drewna 

§ 21. 

Do pracy z użyciem pilarki dopuścić można wyłącznie pracowników, którzy ukończyli z wynikiem pozytywny szkolenie. 

§ 22. 

1. Szkolenie, o którym mowa w § 21, obejmuje część teoretyczną i praktyczną. 

2. Część teoretyczna szkolenia, o której mowa w ust. 1, obejmuje zagadnienia z zakresu: 

1) użytkowania i obsługi pilarki; 

2) technik ścinki i obalania drzew; 

3) technik okrzesywania i przerzynki drewna; 

4) bezpieczeństwa i higieny pracy przy eksploatacji pilarki. 

3. Część praktyczna szkolenia, o której mowa w ust. 1, jest prowadzona w warunkach terenowych i obejmuje eksploatację pilarki, techniki ścinki, obalania drzew, okrzesywania i przerzynki drewna. 

§ 23. 

Szkolenia, o których mowa w § 16 i 21, prowadzi się na zasadach i warunkach określonych w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej oraz Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 12 października 1993 r. w sprawie zasad i warunków podnoszenia kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego dorosłych (Dz. U. Nr 103, poz. 472 oraz z 2006 r. Nr 31, poz. 216) oraz określonych w rozporządzeniu Ministra Edukacji i Nauki z dnia 3 lutego 2006 r. w sprawie uzyskiwania i uzupełniania przez osoby dorosłe wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych w formach pozaszkolnych (Dz. U. Nr 31, poz. 216). 

§ 24. 

Na obszarze, na którym wykonywane są prace związane ze ścinką, zrywką i załadunkiem drewna, powinni przebywać co najmniej dwaj pracownicy pozostający ze sobą przez cały czas w kontakcie wzrokowym lub głosowym. 

§ 25. 

1. Strefa niebezpieczna przy ścince drzew obejmuje przestrzeń wokół miejsca dokonywanej ścinki w promieniu dwóch wysokości ścinanego drzewa. 

2. W strefie niebezpiecznej, o której mowa w ust. 1, może znajdować się tylko operator pilarki oraz pomocnik, a w uzasadnionych przypadkach także koordynator, prowadzący szkolenie, wykonujący nadzór lub przeprowadzający kontrolę. 

3. W strefie niebezpiecznej, o której mowa w ust. 1, w tym samym czasie nie mogą być wykonywane inne prace. 

§ 26. 

1. Prace z użyciem maszyn wielooperacyjnych wykonujących więcej niż jedną operację technologiczną lub co najmniej po jednej operacji technologicznej i transportowej, w szczególności maszyn ścinkowo-układających, ścinkowo-zrywkowych, okrzesująco-przerzynających (procesorów), ścinkowo-okrzesująco-przerzynających (harwesterów), samojezdnych rębarek z pojemnikami na zrębki, mogą być wykonywane przez jedną osobę na danej powierzchni, pod warunkiem wyposażenia stanowiska pracy w skuteczny środek łączności. 

2. Prace z użyciem maszyn, o których mowa w ust. 1, można prowadzić w warunkach zapadającego zmroku i warunkach nocnych przy oświetleniu sztucznym zapewniającym dobrą widoczność. 

§ 27. 

1. Rozpoczęta ścinka powinna być zakończona obaleniem drzewa, a w przypadku jego zawieszenia - ściągnięciem przed przystąpieniem do jakichkolwiek prac w strefie niebezpiecznej. 

2. Jeżeli ściągnięcie drzewa zawieszonego okazało się niemożliwe przy użyciu dozwolonych sposobów i środków, którymi dysponuje operator pilarki, powinien on przerwać pracę i zawiadomić o tym osobę kierującą lub koordynatora, który powinien zapewnić możliwość bezpiecznego ściągnięcia zawieszonego drzewa. 

  

Rozdział 4 

Transport drewna 

§ 28. 

Strefa niebezpieczna dla pojazdów przeznaczonych do zrywki i wywozu drewna, wyposażonych w urządzenia linowe, obejmuje: 

1) w przypadku załadunku drewna - przestrzeń wyznaczoną przez obrys pojazdu powiększony o 10 m, obrys stosu drewna długiego, zwanego dalej "mygłą", powiększony o 1 m oraz przestrzeń pomiędzy mygłą a pojazdem, jednak nie mniej niż 10 m od napiętych lin; 

2) w przypadku rozładunku drewna - przestrzeń wyznaczoną przez obrys pojazdu z drewnem powiększony o 10 m od strony wyładowczej i o 5 m od strony przeciwnej pojazdu, jednak nie mniej niż 10 m od napiętych lin. 

§ 29. 

Strefa niebezpieczna przy załadunku i rozładunku pojazdów przeznaczonych do zrywki i wywozu drewna wyposażonych w żurawie obejmuje przestrzeń objętą obrysem pojazdu i mygły wraz z przestrzenią między pojazdem i mygłą oraz przestrzenią sięgającą dookoła poza maksymalny wysięg żurawia i długość przemieszczanego drewna. 

§ 30. 

W strefę niebezpieczną, o której mowa w § 28 i 29, można wejść w uzasadnionych przypadkach wyłącznie za zgodą operatora pojazdu przeznaczonego do zrywki i wywozu drewna. 

§ 31. 

Zrywka i wywóz drewna mogą być wykonywane jednoosobowo lub wieloosobowo odpowiednio dowymaganej liczby osób do obsługi pojazdu przeznaczonego do zrywki i wywozu drewna. 

§ 32. 

Niedopuszczalne jest składowanie drewna: 

1) bezpośrednio przy drogach publicznych; 

2) w miejscach uniemożliwiających bezpieczny załadunek drewna, w szczególności pod liniami energetycznymi. 

§ 33. 

Podczas zrywki i wywozu drewna niedopuszczalne jest: 

1) dotykanie lin, łańcuchów i drewna będących w ruchu; 

2) przebywanie na transportowanym ładunku; 

3) przechodzenie przez liny i drewno w czasie ich ruchu; 

4) przebywanie w zasięgu zrywanego drewna; 

5) odpinanie ładunku przed zatrzymaniem się pojazdu i zupełnym zwolnieniem lin; 

6) przebywanie w zasięgu lin lub żurawia; 

7) łączenie lin za pomocą węzłów; 

8) przerzynka drewna znajdującego się na pojeździe lub nieodczepionego od środka zrywkowego. 

  

Rozdział 5 

Przepisy końcowe 

§ 34.

 1. Pracowników, którzy przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia uzyskali uprawnienie do wykonywania prac na drzewach stojących, nie dotyczy obowiązek odbycia szkolenia, o którym mowa w § 16. 

2. Pracowników, którzy przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia uzyskali uprawnienie do pracy z użyciem pilarki, nie dotyczy obowiązek odbycia szkolenia, o którym mowa w § 21. 

§ 35. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.