Każda oferta musi być zabezpieczona wadium

Kwestia dotycząca wpływu terminu związania ofertą na możliwość przeprowadzenia w całości postępowania o udzielenie zamówienia, zarówno w orzecznictwie KIO, jak i sądów powszechnych nie jest postrzegana jednolicie. Różnica w ocenie wskazanej sytuacji odnosi się w szczególności do kwestii – czy pomimo upływu terminu związania ofertą oferta taka jest nadal ofertą w myśl ustawy Pzp i czy może zostać wybrana jak oferta najkorzystniejsza w postępowaniu.

Sądy okręgowe o związaniu ofertą

W orzecznictwie sądów okręgowych w sprawach dotyczących wpływu braku związania ofertą na możliwość jej wyboru jako najkorzystniejszej przewija się stanowisko wyrażone m.in. przez Sąd Okręgowy w Warszawie w wyroku z 16 lipca 2014 r., XXIII Ga 924/14, że ze względu na specyfikę postępowania o udzielenie zamówienia publicznego oraz swoisty charakter oferty złożonej na gruncie przepisów ustawy Pzp należy uznać, że upływ terminu związania ofertą nie przesądza o nieskuteczności oferty, a jedynie o braku istnienia po stronie wykonawcy obowiązku zawarcia umowy.

Ważne orzeczenie KIO

W wyroku KIO z 23 października 2017 r., KIO 2097/17, wskazano, że w ocenie KIO, aby doszło do wyboru oferty, wykonawca musi być nią związany. Oferta bowiem musi być m.in. stanowcza, a skoro tak, to musi z niej płynąć skuteczne zobowiązanie wykonawcy do zawarcia umowy na podanych w niej warunkach, tj. warunkach określonych na gruncie ustawy Pzp przez zamawiającego. Kwestia zatem będąca przedmiotem rozpoznania, tj. czy wykonawca powinien być związany ofertą na moment wyboru oferty najkorzystniejszej, zważywszy, że oświadczenie wykonawcy o związaniu ofertą jest potwierdzeniem jego uczestnictwa w postępowaniu o udzielenie zamówienia i gotowości zawarcia umowy na warunkach określonych w złożonej ofercie, została uznana za istotną. Chodzi bowiem o to, aby wybór dotyczył oferty, z której płynące zobowiązania wykonawca jest obowiązany wypełnić.

Czytaj również: Nabór do jesiennej edycji programu akceleracyjnego dla firm, które chcą się rozwijać na rynkach międzynarodowych

Odmienne stanowisko w tej kwestii zajął jednak np. Sąd Okręgowy w Tarnowie, który w wyroku z 13 lutego 2014 r., I Ca 495/13, przyjął, że konsekwencje upływu terminu związania ofertą należy oceniać przez pryzmat art. 66 kc, na podstawie którego stan związania ofertą jest istotnym, konstytutywnym elementem oświadczenia woli zmierzającego do zawarcia umowy, stanowiącego ofertę. Oferta wygasa wraz z upływem oznaczonego okresu, w którym oferent był swoją ofertą związany.

W konsekwencji uznano, że o ile ustawa Pzp dopuszcza możliwość zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego po upływie terminu związania ofertą, o tyle wybranie oferty, którą wykonawca nie jest związany, narusza prawo. W ocenie tego sądu wybór oferty, której termin związania wygasł, pozostaje w sprzeczności z zasadą uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców wyrażoną w art. 7 ust. 1 ustawy Pzp.

Oferta musi być zabezpieczona wadium

Podkreślić należy, że wprawdzie ustawa Pzp nie zawiera jednoznacznego przepisu wskazującego, że na dzień wyboru najkorzystniejszej oferty wykonawcy muszą być związani swoimi ofertami, to jednak można to wywieść – jak często wskazuje KIO – m.in. z art. 85 ust. 2 ustawy Pzp i 182 ust. 6 ustawy Pzp.

Zdaniem KIO, gdyby to, czy wykonawca jest związany ofertą, nie miało znaczenia dla czynności wyboru oferty najkorzystniejszej, ustawa Pzp nie zawierałaby uregulowań dotyczących:

• przedłużania terminu związania ofertą (art. 85 ust. 2 ustawy Pzp) czy
• zawieszenia tego terminu (art. 182 ust. 6 ustawy Pzp).

Co więcej – podkreśla się, że na gruncie zamówień publicznych nie jest dopuszczalna sytuacja, w której w chwili wyboru najkorzystniejszej oferty niektórzy z wykonawców byliby związani ofertą i ich oferta byłaby zabezpieczona wadium (tam, gdzie jest to przewidziane), a niektórzy z wykonawców nie byliby związani ofertą i ich oferta nie byłaby zabezpieczona wadium. Oznaczałoby to bowiem przyzwolenie na nierówne traktowanie wykonawców, a w konsekwencji naruszałoby podstawową zasadę zamówień publicznych wyrażoną w art. 7 ust. 1 i 3 ustawy Pzp.

Gdyby np. wybór dotyczył oferty, którą wykonawca nie jest związany, i to od niego ostatecznie by zależało, czy taki wybór uwzględni i czy będzie chciał zawrzeć umowę, czy nie, przy czym ta druga możliwość nie będzie się dla niego wiązała z utratą wadium, to taki wykonawca byłby w zdecydowanie korzystniejszej sytuacji niż wykonawca, który jest związany ofertą.

Sprawdź, czy można zatrzymać wadium po terminie związania ofertą.

Podstawa prawna:

art. 7 ust. 1, art. 85 ust. 1–2, art. 182 ust. 6 ustawy z 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2018 r. poz. 1986).

Andrzela Gawrońska-Baran - radca prawny, doktor nauk prawnych, była wiceprezes Urzędu Zamówień Publicznych, specjalistka ds. Pzp i autorka licznych profesjonalnych publikacji poświęconych problematyce zamówień publicznych, prowadzi specjalizującą się w zamówieniach publicznych Kancelarię AGB.

Czytaj również: Wpływ wysokości składek wypadkowych na wynik finansowy firmy

ARTYKUŁ SPONSOROWANY