Cztery kroki na drodze do Superścieżki

Bilans prac przy wspólnej inicjatywie krakowskich organizacji społecznych, mieszkańców, gospodarzy dzielnicy, władz Krakowa, architektów związanych z Krakowem i inwestorów prywatnych to 16 godzin warsztatów w grupach, dyskusje, wykłady, dziesiątki metrów zużytej kalki kreślarskiej, kilogramy plasteliny, a w efekcie blisko 70 pomysłów na przekształcenie przestrzeni między rondami: Mogilskim i Grzegórzeckim. Wąski odcinek po wschodniej stronie alei, na którym dziś funkcjonują jedynie parkingi, chodnik i droga dla rowerów, jest dziś miejscem hałaśliwym i mało przyjaznym. Pomysł, by nadać mu bardziej ludzki wymiar, powstał przy współpracy wielu stron zainteresowanych dobrym zagospodarowaniem przestrzeni miejskiej Krakowa.

– To pierwsze tego typu działanie w Krakowie i jedno z pierwszych w Polsce – opowiada Dawid Hajok z Fundacji Aktywnych Obywateli im. Józefa Dietla, koordynator akcji. – Chcieliśmy połączyć środowiska, które dotąd ze sobą nie współpracowały, aby dać szansę na stworzenie w tak trudnej przestrzeni ciekawego, przyjaznego miejsca, które zachęci poruszających się tam ludzi do choć chwilowej pauzy.

Czytaj również: Narodowe Centrum Badań i Rozwoju ogłosiło ocenę studiów wykonalności programów sektorowych

Pierwsze z czterech spotkań warsztatowych było okazją do dyskusji nad nowoczesnym projektowaniem przestrzeni publicznej, szczególnie w miejscach „trudnych”. Uczestnicy otrzymali ważne deklaracje poparcia projektu ze strony władz Krakowa. Wiceprezydent ds. Inwestycji Miejskich Tadeusz Trzmiel zapowiedział wówczas, że miasto zrealizuje projekt, na działkach należących do gminy.

Podczas pięciu tygodni warsztatów, osiem grup skupiło się wokół tutorów: architektów, projektantów przestrzeni i krajobrazu, artystów sztuk wizualnych czy pracowników naukowych z dużym doświadczeniem w tworzeniu przyjaznych przestrzeni miejskich. Ich wsparcie pozwoliło ukierunkować pomysły w poszukiwaniu najbardziej optymalnych zarówno pod względem funkcjonalnym jak i ekonomicznym.

Czytaj również: Zakończyła się kolejna edycja cyklu szkoleń TECE i Wilo dla instalatorów

Uczestnicy zgodnie stwierdzili, że miejsce to potrzebuje nowej tożsamości, pogodzenia różnych funkcji, jakie spełnia oraz dodania nowych, a jednocześnie deklarowali potrzebę spójnego rozwiązania dla całego obszaru. Proponowali między innymi zaprojektowanie nowoczesnych i funkcjonalnych mebli miejskich i charakterystycznego tylko dla tego miejsca oświetlenia, które wpisałyby się w charakter dzielnicy. Wiele uwag odnosiło się także do kwestii ożywienia terenu w godzinach po zamknięciu biur i urzędów, choćby dzięki łączeniu kilku funkcji w ramach jednego obiektu: asfaltowy parking może być po godzinach skateparkiem, zaś mury fortu Lubicz – amfiteatrem bądź plenerowym kinem. Ciekawe pomysły dotyczyły także wzmocnienia identyfikacji miejsca: od nadania spójności przez zastosowanie jednolitych materiałów na całej długości, aż do stworzenia oryginalnych rozrzeźbionych form ziemnych, które nie tylko odseparowałyby nieco obszar od ruchliwej arterii, ale także podniosłyby jakość estetyczną przestrzeni nadając jej unikatowego, artystycznego wymiaru.

Wyobraźnia uczestników nie miała granic – całoroczna ślizgawka teflonowa, przeszklony ogród zimowy lub schody udające klawiaturę fortepianu to tylko niektóre z nich. Najważniejsze jednak, że część z nich doczeka się realizacji. Które? O tym zdecydują mieszkańcy całego Krakowa podczas głosowania na otwartej debacie we wrześniu z udziałem urbanistów z pracowni Jana Gehla.

Plenerowe spotkanie w Krakowskim Szkolnym Ośrodku Sportowym przy al. Powstania Warszawskiego pokazało, jak silne emocje towarzyszą przemianom zachodzącym w tej przestrzeni, zwłaszcza wśród mieszkańców Grzegórzek. Wątpliwości dotyczyły statusu prawnego projektowanych terenów oraz procedur administracyjnych towarzyszących realizacji zamierzenia, a także zapewnienia bezpieczeństwa na odnawianym obszarze, choćby w okolicy sądów i projektowanych biurowców. Dzięki konsultacjom z tutorami, a także wyjaśnieniom ze strony organizatorów i przedstawicieli rady miasta, udało się podjąć konstruktywną dyskusję, która przerodziła się w twórczą pracę warsztatową.

Na ostatnim spotkaniu wieńczącym pięciotygodniowy cykl warsztatów Elżbieta Koterba, wiceprezydent Krakowa ds. Rozwoju Miasta podziękowała mieszkańcom uczestniczącym w spotkaniach za ich wkład i zaangażowanie. - Te publiczne przestrzenie, z których wszyscy później będą korzystać zostały już ukształtowane w koncepcjach mieszkańców. Teraz czas na kolejne kroki. Po realizacji projekt ten wskazywany będzie jako pierwszy w Krakowie, który od początku do końca stworzyli sami obywatele i jest to szalenie istotne – powiedziała do uczestników warsztatów wiceprezydent Krakowa ds. Rozwoju Miasta.

Na koniec dodała: - Miasto będzie cały czas nadzorować dalsze prace tak w sensie administracyjnym jak merytorycznym, żeby nie trwały one zbyt długo. Dotyczy to szczególnie etapu uzgodnień i wydawania pozwoleń. Chciałam również złożyć deklarację, Centrum Obsługi Inwestora będzie sprawować opiekę nad projektem już na etapie uzyskiwania decyzji administracyjnych, tak aby jak najszybciej można było zobaczyć efekty pracy mieszkańców oraz architektów, którzy zaangażowali się w tę inicjatywę.

Projekt partycypacyjny - Superścieżka - będzie pierwszym, tak dużym przedsięwzięciem placemakingiwym w skali naszego kraju. Całkowity koszt opracowania koncepcji, kampanii medialnej oraz przeprowadzenia warsztatów społecznych - szacowany na przeszło 300 tys. zł.- wzięli na siebie prywatni inwestorzy, firmy świadczące swoje usługi nieodpłatnie oraz osoby zaangażowane w projekt w ramach społecznego uczestnictwa. Dzięki wsparciu udało się docelowy koszt przeprowadzenia warsztatów znacznie obniżyć.  Przygotowanie koncepcji oraz przedstawienie jej władzom miasta planowane jest na listopad tego roku. Realizacja, podzielona na etapy rozpocznie się za niecały rok - w kwietniu 2016 roku. Kolejne etapy wykonywane będą zarówno w ramach prywatnych inwestycji jak i  z inicjatywy gminy - na terenach należących do miasta. Zakończenie prac nad pierwszym etapem projektu, uwzględniającm zagospodarowanie skweru im. Mariana Eilego zaplanowano na październik 2016 roku.