Drugie życie ogrodowych gałęzi: ekologiczne sposoby pielęgnacji drzew i zagospodarowania surowca

Rola drzew w naszym życiu jest bezcenna. Każde drzewo jest ostoją bioróżnorodności dając schronienie i żywiąc ptaki, owady i zwierzęta, produkują tlen, którym oddychamy i neutralizują dwutlenek węgla oraz inne substancje toksyczne, magazynują i filtrują wodę, którą oddają środowisku w postaci pary tworząc lokalny mikroklimat, zapobiegają erozji gleby, dzielą się pożywieniem dając owoce, leczą. Nie bez przyczyny majestatyczne drzewa, które potrafią żyć  setki, a nawet parę tysięcy lat, były „bogami Natury” dla wszystkich starożytnych cywilizacji. Dziś ich rola ma jeszcze większe znaczenie, dlatego warto je pielęgnować i mądrze wykorzystywać dostarczany przez nie materiał drzewny.

^{Honda Versatool pilarka na wysięgniku}

Pielęgnacja drzew

Pielęgnacja drzew polega przede wszystkim na usuwaniu uszkodzonych, martwych i chorych gałęzi. Cięcie sanitarne zapobiega rozwojowi infekcji i zarażaniu innych drzew. Jego celem jest też bezpieczeństwo drzewa oraz ludzi, bo zapobiega niekontrolowanemu  upadkowi gałęzi na przechodniów i samochody. Pielęgnacja drzew polega też na ich odmładzaniu, formowaniu poprzez prześwietlanie koron. Usuwanie gałęzi ma też swoje ograniczenia - nie powinno przekroczyć  25% korony, ponieważ może to naruszyć statykę drzewa. Wycinka przekraczająca 30% objętości korony jest uznawana za uszkodzenie drzewa, a usunięcie ponad 50% gałęzi oznacza zniszczenia drzewa. Należy pamiętać, że ostatnie dwie  wartości są normami prawnymi, które podlegają administracyjnej karze pieniężnej.

Czytaj również: Impregnacja ogrodowego drewna – ostatni moment przed zimą

Niektóre prace pielęgnacyjne wymagają pomocy arborysty, ale systematyczne przycinanie gałęzi na posesji i w ogrodzie można wykonać we własnym zakresie. Wymaga to wiedzy o gatunkach drzew i terminach przycinania, wiedzy o prawidłowej technice cięcia, by nie zaszkodzić drzewu oraz odpowiednich narzędzi, jak piła czy pilarka na wysięgniku. Narzędzie powinno być lekkie, poręczne i dobrze wyważone, i wygodne dla osoby obsługującej, natomiast ostrze musi być czyste i ostre. Wszystkie te elementy wpływają na jakość cięcia. Gałęzie powinno się przycinać za zgrubieniem u nasady pnia, nadcinając gałąź od dołu, a następnie docinając od góry. Cięcia powinny być prostopadłe do gałęzi, proste i gładkie. Prawidłowym zakończeniem procesu przycinania gałęzi jest zabezpieczenie miejsc cięcia zwłaszcza, gdy średnica ich płaszczyzny przekracza 5 cm. Stosując w tym celu specjalne maści i balsamy ogrodnicze, które tworzą cienką błonę przepuszczającą parę wodną, ochronimy roślinę przed wysychaniem oraz chorobami grzybowymi.

Do cięcia gałęzi w zasięgu ręki najlepiej zastosować piłę/ pilarkę łańcuchową – spalinową lub akumulatorową. Pilarka Honda HHC 36 BXBE zasilana akumulatorem 36V jest przykładem poręcznego, lekkiego, wyciszonego i wydajnego narzędzia do użytku domowego, która umożliwia cięcie wszelkiego materiału drzewnego o średnicy do 31 cm – drewna na opał, usuwanie gałęzi i ich pocięcie na mniejsze kawałki, desek do budowy szopy ogrodowej. Pilarka ta jest wyposażona w wysokowydajny silnik o mocy 1,6 kW, prowadnicę o długości 35 cm, najwyższej klasy łańcuch o prędkości 14 m/s, a także system kontroli prędkości, który dostosowuje siłę cięcia do twardości drewna oraz optymalizuje wydajność przy wysokim momencie obrotowym. Dodatkowo, elektroniczny system sterowania zapobiega przegrzewaniu i zapewnia ciągłość pracy.

Łatwość obsługi pilarki zapewniają praktyczne udogodnienia, takie jak napinanie łańcucha bez użycia narzędzi, automatyczne smarowanie łańcucha oraz czytelny wskaźnik poziomu oleju. Pilarka HHC 36 BXBE może być zasilana jednym z 3 akumulatorów z zestawu akumulatorowego Honda, ale do pielęgnacji drzew rekomendowane są te o pojemności 4Ah i 6Ah.

Do przycinania gałęzi na wysokości wygodnym rozwiązaniem jest pilarka na wysięgniku, jak spalinowa  podkrzesywarka SSPP E z wielofunkcyjnego narzędzia Honda Versatool. Jest to idealnie wyważone i zrównoważone narzędzie, jednostka napędowa z częścią roboczą - ostrzem o długości 28 cm, umożliwiające prześwietlanie koron drzew stojąc stabilnie na ziemi. Ostrze służy do cięcia materiału drzewnego o średnicy do 15 cm, a jego zasięg można zwiększyć, do 2 lub 2,5 m za pomocą dodatkowej przedłużki 50 cm lub 100 cm. Podkrzesywarka równie dobrze tnie gałęzie i deski na mniejsze kawałki. Pilarka na wysięgniku sprawdza się zarówno w przydomowych ogrodach, jak i rozległych sadach. Niezawodne działanie podkrzesywarki zapewnia przyjazny dla środowiska, cichy i paliwooszczędny silnik Honda o mocy 1 lub 1,3 KM znajdujący się w jednostce napędowej. Dodatkową zaletą tej podkrzesywarki jest możliwość wymienienie jej na inną część roboczą, jak wykaszarka, krawędziarka, glebogryzarka, nożyce do żywopłotów krótkie i długie oraz dmuchawa.

Jak zagospodarować materiał drzewny ze ściętych gałęzi?

Gałęzie pozyskane z pielęgnacji drzew i te zrzucone z koron drzew wskutek uschnięcia czy porywów wiatru warto potraktować jako dar od drzew i mądrze go użyć z korzyścią dla siebie i ogrodu. Gałęzie pocięte na mniejsze kawałki można przechować w drewutni, a następnie użyć jako opał do kominka.

^{Akumulatorowa pilarka łańcuchowa Honda}

Czytaj również: Jesień to czas na pielęgnację… narzędzi ogrodowych

Innym rozwiązaniem jest  rębak, który szybko przekształci gałęzie w zrębkę. Nie należy mylić go z rozdrabniaczem, który tylko rozdrabnia gałązki o niewielkiej średnicy, gdy tymczasem uniwersalny rębak ogrodowy GTS 900H i większy - GTS 1300 H przekształcają materiał drzewny, suchy i mokry, o średnicy do 8 i 10 cm w zrębkę drobnej frakcji. Rębaki GTS napędzane niezawodnymi i przyjaznymi dla środowiska silnikami spalinowymi Honda, łączą kompaktową konstrukcję z wysoką wydajnością. Szybkie przekształcenie surowca drzewnego w zrębek zapewnia solidny bęben z 2 dwustronnymi ostrzami oraz nóż kontrujący. Gabaryty maszyn umożliwiają przemieszczenie przez furtkę ogrodową przez jedną osobę. Ważne jest to, że rębaki GTS z wygodnymi i zabezpieczonymi podajnikami zapewniają bezpieczne wsuwanie gałęzi, zaś regulowane w pionie kominy zapewniają gromadzenie zrębki w jednym, zaplanowanym miejscu, bez robienia bałaganu na posesji. Tak pozyskana zrębka jest po prostu skarbem. Jest drobnej frakcji i posłuży w ogrodzie do ściółkowania, do zasilenia kompostowników, a nawet do domowej wędzarni.

^{Rębak GTS 1300H z silnikiem Honda}

Przykłady zastosowania zrębki drzewnej

• Ściółkowanie – zrębka może zastąpić kupowaną korę w ściółkowaniu podłoża pod drzewami, krzewami i innymi roślinami kwaśnolubnymi (zrębka nie jest rekomendowana do ściółkowania rabat bylinowych). Warstwa zrębki zapewnia dotlenienie gleby, utrzymuje stałe temperatury gleby, zatrzymuje wilgoć w podłożu, ogranicza rozprzestrzenianie się chwastów.
• Kompostowniki,
• Ogrzewanie - dobrze osuszona zrębka może posłużyć za opał w kominku, rozprzestrzeniając przy okazji przyjemny zapach lasu w domu,
• Wędzenie i grillowanie
  • zrębka olchowa jest stosowana do  każdego rodzaju mięs i ryb;
  • bukowa – do wieprzowiny,  jagnięciny, cielęciny, ryb i drobiu;
  • dębowa – do wołowiny, ryb i drobiu;
  • zrębka z czereśni, śliwy, jabłoni, gruszy – jest stosowana do wędzenia i grillowania  mięs czerwonych, drobiu i ryb.