Skrzyp polny (Equisetum arvense)

Skrzyp, pospolicie spotykanych na polach, podmokłych łąkach i przy drogach, to rodzaj roślin z klasy skrzypowatych, które ze swoim pochodzeniem sprzed ponad 300 milionów lat zaliczają się do najstarszych spotykanych dziś roślin na Ziemi. Skrzyp polny jako roślina lecznicza został przypomniany w XIX wieku przez księdza Kneippa, słynnego hydroterapeutę, zwolennika ziołolecznictwa i terapii naturalnych. W medycynie ludowej, skrzyp był ceniony w leczeniu chronicznego zapalenia oskrzeli, krwotoków z płuc oraz gruźlicy. Ta niepozorna roślina jest skarbnicą łatwo przyswajalnej krzemionki, dzięki czemu słynie z wyjątkowych właściwości zdrowotnych. Ma również działanie przeciwbakteryjne (wspomaga leczenie zapalenia pęcherza i dróg moczowych) oraz regenerujące. Ziele jest także cennym źródłem flawonoidów, kwasów organicznych, witaminy C i soli mineralnych, których obecność ma duże znaczenie w procesach regeneracyjnych, wpływa na metabolizm kolagenu, a w konsekwencji na gojenie się ran i odbudowę kości. Opóźnia również proces starzenia się.

Skrzyp polny jest rośliną bezkwiatową z czarnym, sznurowatym kłączem. Pojawiające się na wiosnę brunatne pędy kończą się kłosem zarodnionośnym. Po zwiędnięciu pędów wczesnowiosennych pojawiają się płonne miotełkowate pędy zielone. Są one żeberkowane i mają rozmieszczone okółkowo (jakby w piętrach) pędy boczne.

Czytaj również: Krzyżownica

Na wiosnę wzrost skrzypu polnego można wspomagać, nawożąc go kompostem. Roślina wymaga regularnego podlewania, ponieważ potrzebuje wilgotnego podłoża. Od połowy czerwca do końca października zbiera się zielone pędy letnie. Nożem ścina się górne dwie trzecie rośliny, wiąże w pęczki i zawiesza do wysuszenia w przewiewnym, zacienionym miejscu. Wysuszone rośliny należy rozdrobnić i przechowywać w szczelnym pojemniku. Użyteczne są tylko zielone pędy płonne. Pędy wczesnowiosenne (zarodnionośne) są medycznie bezużyteczne.

Herbatka skrzypowa lub wyciskany sok, cenione są w medycynie ludowej jako lecznicze środki moczopędne, z których korzysta się przy zapaleniach dróg moczowych, kamicy nerkowej, reumatyzmie lub dnie moczanowej. Właściwości przeciwkrwotoczne skrzypu wykorzystuje się przy obfitych miesiączkach, krwawieniach z nosa i przy hemoroidach. Skrzyp dzięki wysokiej zawartości kwasu krzemowego służy w postaci kąpieli leczniczych, okładów bądź płukanek do leczenia ran, egzem, liszajów i chorób gardła. Używa się go też do sporządzania płukanek wzmacniających włosy.

Czytaj również: Funkia 'Summer Serenade'

Sadzonki skrzypu nie są dostępne w handlu. Jednak, występując bardzo pospolicie, skrzyp może być zbierany właściwie wszędzie. Najlepiej szukać go na łonie natury, aby pobrać korzenie lub okłady. Znaleziony skrzyp wolno wykopywać tylko wtedy, kiedy ma się absolutną pewność, że to właściwy gatunek. Na podmokłych łąkach i brzegach stawów rośnie bardzo podobny gatunek – skrzyp bagienny, który jest silnie trujący! Również inne gatunki skrzypu mogą powodować lekkie zatrucia. Skrzypu nie powinno się sadzić bezpośrednio do ziemi. Jego korzenie rozrastają się głęboko pod powierzchnią i mocno rozgałęziają, dlatego ta pleniąca się roślina jest trudna do zwalczania, jeśli już raz znajdzie sobie siedlisko. Aby tego uniknąć, sadzimy rośliny w doniczkach lub zakopanych w ziemi pojemnikach.