Ogród na 4 pory roku

Zdajmy sobie również sprawę z tego, że gród to nie same rośliny. Ogród tak jak i pokój ma swoje części składowe. Są tu ściany – ogrodzenie, mur, żywopłot lub zwarta grupa krzewów; drzwi – furtka, łuczek z pergoli lub przejście w żywopłocie; jest podłoga – różnego rodzaju nawierzchnie z kostki, kamienia czy żwiru, a nawet dywan – trawnik; i meble – ławeczka, stolik, huśtawka; oświetlenie.... Znajdziemy tu również różnego rodzaju ozdoby doniczki, rzeźby, element wodny.

Ogród to dość skomplikowana przestrzeń do „umeblowania” głównie, dlatego, że jego częścią składową są elementy żywe – rośliny, które trzeba dobrać tak, aby przez cały rok cieszyło nas ich piękno i różnorodność. Rośliny również nie tak jak sprzęty w pokoju, wymagają odpowiedniego nasłonecznienia i gleby. Jeżeli postawimy pod ścianą półkę zawsze będzie ona półką nie zmieni ani swojego rozmiaru ani koloru. Roślina będzie rosła i zajmowała coraz więcej miejsca, a w zależności od gatunku czy odmiany będzie to robić wolniej lub szybciej. W czasie sezonu będzie też zmieniać swój kolor: kwiaty, liście, owoce. Jeżeli chodzi o dobór roślin radzę skorzystać z rady profesjonalisty – ogrodnika, dobrego sprzedawcy w szkółce czy centrum ogrodniczym lub projektanta.

Odpowiedni dobór roślin pod względem gleby i nasłonecznienia a także wielkości i szybkości wzrostu to klucz do sukcesu. Jeżeli chodzi o dobór kolorów czy kształtów to sprawa już bardziej indywidualna, możemy zdecydować o tym sami. Pamiętajmy jednak o tym, że ogród powinien pasować do budynku, weźmy pod uwagę zmieniający się wygląd roślin w różnych porach roku a nawet dnia. (Dwie posadzone obok siebie rośliny, które pasowały do siebie wiosną ze względu na kolor liści mogą „gryźć się” kolorystycznie podczas kwitnienia!!!)

Czytaj również: Hortensja ogrodowa niebieska

Na początku trzeba się zastanowić nad tym, co to znaczy ogród interesujący przez cały rok. Niektórzy uważają, że rośliny iglaste np.: żywotniki, cyprysy czy świerki są interesujące przez cały rok, ponieważ utrzymują igły i są zimozielone. Ja uważam jednak, że ogród wypełniony po brzegi roślinami iglastymi i zimozielonymi jest monotonny. Oczywiście możemy zastosować różne odmiany kolorystyczne roślin iglastych, ale pomimo to przez cały rok rośliny te będą wyglądać prawie tak samo.

W ogrodzie możemy jednak wykorzystać całą gamę gatunków i odmian krzewów liściastych, bylin i cebul z dodatkiem wcześniej wspomnianych już roślin iglastych tak, aby z dnia na dzień widok za naszymi oknami zmieniał się. Warto podkreślić, że rośliny nie są ozdobne tylko z kwiatów czy liści. Ciekawe są również ich różnorodne pokroje, zestawienia wielkości a gdy przyjrzymy się bliżej także owoce, nasiona, kolorowe i powykręcane pędy czy kora. Zimą bardzo ładnie wyglądają pokryte szronem suche liście traw czy zasuszone owocostany różnych gatunków bylin.

Liście. 

Są różnorodne typy liści. Mogą one być pojedyncze lub złożone, duże lub małe, omszone lub błyszczące. Trzeba też zwrócić uwagę na kolorystykę liści w każdym okresie ich życia. Są rośliny, których liście nabierają ciekawego koloru, kiedy zaczynają się rozwijać na wiosnę. Inne mają ciekawy kolor cały sezon wegetacyjny, np.: purpurowe liście, cytrynowo-żółte, cała gama odcieni zielonego, liście o odbarwionych brzegach, odbarwione wzdłuż nerwów, w paski, nakrapiane itp. Liście niektórych drzew i krzewów zmieniają kolor na jesień. Są też rośliny, których zasuszone liście wyglądają atrakcyjnie zimą np.: trawy.

Kwiaty

Tu należałoby zwrócić uwagę na okres, w jakim się pojawiają kwiaty. Bardzo cenne są rośliny kwitnące późną jesienią, zimą oraz wczesną wiosną, kiedy wszystko inne jest szare i ponure. Kolor, wielkość, forma oraz kształt kwiatów są również ważnym czynnikiem branym pod uwagę przy późniejszym doborze roślin. Warto też przyjrzeć się wyglądowi oraz trwałości suchych kwiatostanów, które mogą być dla ozdoby pozostawione na zimę. Bardzo efektowne są na przykład suche kwiatostany Sedum spectabile.

Owoce, owocostany, nasiona

Wiele roślin ma bardzo ciekawe owoce i nasiona, niektóre z nich mają ładne kolory i interesujące kształty oraz budowę. Godnymi zauważenia są owoce trzmieliny, które mają czerwoną szypułkę i pomarańczowe zwisające na delikatnych niteczkach nasiona. Równie kolorowe są owoce jabłoni rajskich, które mogą być żółte, purpurowe lub czerwone z ciemniejszymi rumieńcami. Ciekawe kolorystycznie owoce mają również jarzęby mogą one być w zależności od odmiany: białe, żółte, pomarańczowe, różowe lub czerwone. Bardzo ładne i zarazem jadalne są owoce róży pomarszczonej. Innym przykładami ozdobnych nasion są szyszki, szczególnie ciekawe u Jodły koreańskiej.

Pokrój

Pokrój rośliny może być różnorodny i między innymi, dlatego możemy pozbyć się z ogrodu monotonności. Pokrój rośliny zależy od układu jej gałęzi. Możemy rozróżnić kilka podstawowych kształtów koron: kulisty, kopulasty, stożkowaty, jajowaty, walcowaty, kolumnowy, zwisły i nieregularny. Są też rośliny, które posiadają charakterystyczny tylko dla swojego gatunku lub odmiany kształt.

Kora

Kora jest bardzo efektownym i ozdobnym elementem drzewa, często zauważanym dopiero w miesiącach zimowych. Oprócz koloru kory warto zwrócić uwagę również na jej rysunek, teksturę, spękania oraz sposób łuszczenia się. Wszystkim znanym drzewem o ciekawej korowinie jest Brzoza. Innymi ciekawymi przykładami mogą być wiśnie oraz klony.

Gałązki oraz pędy

Gałązki i pędy mogą mieć nie tylko ciekawy kolor, na który warto zwrócić uwagę zwłaszcza u Dereni, ale mogą być także ciekawie powyginane tak jak u Wierzby mandżurskiej odmiany „Tortuosa” oraz u Leszczyny – Corylus avellana „Contorta”. Bardzo ładne i ciekawe w kształcie oraz zabarwieniu pędy ma także Trzmielina. Są też rośliny, których młode pędy są ciekawie omszone na przykład Sumak octowiec oraz takie, które mogą poszczycić się ozdobnymi kolcami i cierniami.

Zapach

Ten element wprawdzie nie jest widoczny, ale również jest znaczący przy projektowaniu ogrodów. W projekcie ogrodu, który ma być interesujący przez cały rok będzie trzeba zawrzeć rośliny z każdej powyższych grup. Zaczynając od wiosny w projekcie powinny być wzięte pod uwagę: wcześnie kwitnące rośliny cebulowe oraz krzewy np.: Hamamelis mollis, czy późniejsze Forsycje, Magnolie. Letni wybór jest dość łatwy z powodu ilości kwitnących w tym okresie roślin nie zapomnijmy jednak o roślinach ozdobnych z liści. Jesienią możemy wykorzystać coraz mniej kwiatów nadal mamy jednak pewien wybór np.: Zimowity, spróbujmy, zatem skorzystać z roślin o ciekawych owocach oraz kwiatostanach, pomocne będą również krzewy i drzewa o odbarwiających się liściach. Najtrudniejszy jest okres zimowy. Tu mamy jednak ogromny wybór roślin iglastych oraz zimozielonych. Koloru mogą także dodać barwne pędy Dereni oraz korowina drzew. Strukturę możemy ożywić poprzez zastosowanie traw, suchych kwiatostanów oraz krzewów o różnorodnych kształtach pędów. Niektóre z roślin podczas zimy nadal utrzymują swoje kolorowe owoce. Jeżeli dokładnie przemyślimy dobór roślin możemy uzyskać naprawdę imponujący efekt.

Wcześnie kwitnące krzewy

-         Acacia dealbata

-         Amelanchier canadensis

-         Berberis “Apricot Queen”

-         Cammellia

-         Chaenomeles “Crimson and Gold”

-         Clematis armandii

-         Cornus mas

-         Corylopsis pauciflora

-         Daphne mezerum

-         Hamamelis

-         Lonicera fragrantissima

-         Osmanthus delavayi

-         Pieris

-         Rhododendron Praecox

-         Salix caprea “Pendula”

-         Prunus x yedoensis

   Rośliny ozdobne jesienią

-         Acer palmatum “Atropurpureum”

-         Amelanchier lamarckii

-         Berberis wilsoniae, B. thunbergii

-         Cotinus coggygria “Royal Purple”

-         Cornus alba

-         Euonymus alatus

-         Forthegilla major

-         Hamamelis w odmianach

-         Liriodendron tulipifera

-         Parthenocissus quinquefolia, P. tricuspidata

-         Pyracantha “Mojave”

-         Ribes odoratum

-         Rhus typhina

-         Vitis coignetiae

Rośliny o ozdobnych owocach, owocostanach i nasionach

-         Abies koreana

-         Allium giganteum, A. christophii

-         Calicarpa bodinieri  var. giraldii

-         Castanea sativa

-         Celastrus orbiculatus

-         Clematis orientalis

-         Cotoneaster w odmianach

-         Cortaderia

-         Cotinus coggygria

-         Crataegus

-         Echinops

-         Eryngium

-         Euonymus alatus, E. europaeus „Red Cascade” , E. hamiltonianus

-         Hippophae rhamnoides

-         Ilex w odmianach

-         Malus „John Downie”

-         Miscanthus sinensis

-         Pennisetum

-         Pterocarya X rehderiana

-         Pyracantha coccinea „Red Column”, P. “Orange Glow”, P. “Soleil d’Or” i inne

-         Rosa rugosa

-         Sedum spectabile

-         Sorbus aucuparia

-         Sorbus vilmorinii

-         Viburnum opulus, V. Lanata 

Drzewa o ozdobnej korze

-         Acer griseum

-         Acer palmatum

-         Acer pensylvanicum

-         Betula utilis

-         Betula nigra

-         Platanus acerifolia

-         Prunus serrula

Krzewy o ciekawych pędach:

-         Cornus alba

-         Cornus stolonifera

-         Corylus avellana “Contorta”

-         Euonymus alatus

-         Rubus thibetanus

-         Salix sepulcralis “Erythroflexuosa”

-         Salix babylonica “Tortuosa”

Czytaj również: Perukowiec podolski

Proponuję potraktować teren wokół budynku, jako dodatkowe jeszcze nieumeblowane pokoje. Pierwszy krok to siąść wieczorem przy dobrej herbacie z notatnikiem i stosem magazynów ogrodniczych.  Przeglądając kolorowe zdjęcia musimy sobie uzmysłowić, co nam się podoba, a co nie. Jakie zestawienia kolorów nam odpowiadają? Spotkałam się z tym, że niektóre rośliny wzbudzają w niektórych osobach różnorakie uczucia. Dla jednych są piękne a dla drugich brzydkie, a nawet odpychające i nie do zniesienia. Zaprojektowanie ogrodu wymaga naprawdę sporo wiedzy i doświadczenia, a przede wszystkim wykształcenia ogrodniczego. Jeżeli koniecznie chcemy jednak ogród zaprojektować sami to proponuję:

- Zrobić listę roślin, które nam się podobają podać, dlaczego

- Sporządzić szkic działki, nanieść budynek, istniejącą architekturę, kierunki świata, podać najbliższe sąsiedztwo, zaznaczyć miejsca gdzie ziemia jest wyraźnie wilgotniejsza lub sucha, zaznaczyć wiejące wiatry 

- Kupić książkę o roślinach ozdobnych lub wybrać się do specjalistycznego punktu sprzedaży roślin i poprosić o radę. Czy wybrane przez nas rośliny nadają się do naszego ogrodu? Pytania, które powinniśmy zadać:

-         jaka roślina będzie duża, jak szybko rośnie?

-         czy wymaga specjalistycznej pielęgnacji?

-         w jakim okresie kwitnie i w jakim kolorze są kwiaty,

-         czy i jak liście odbarwiają się na jesień?

Wrócić do domu i z zanotowanymi informacjami, przeanalizować jeszcze raz listę roślin, nanieść na plan wielkości roślin docelowe, (jakie będą duże, jako dorosłe) Najgorszym rozwiązaniem jest chęć szybkiego posadzenia „czegoś zielonego” i zrobienie zakupów bez wiedzy na ich temat. To nasz najczęstszy i najpoważniejszy błąd. W ogrodzie, w zależności od jego powierzchni, powinno znajdować się kilka drzew (nie muszą być docelowo duże), krzewy ozdobne wyższe i niższe, byliny i rośliny cebulowe. Te dwa ostatnie to tak zwane wypełniacze. Drzewa i krzewy rosną wolniej i jeśli kupujemy je, jako małe rośliny możemy miejsca pomiędzy nimi wypełnić dużo tańszymi i szybciej się rozrastającymi bylinami – roślinami wieloletnimi oraz roślinami jedno- i dwuletnimi a także roślinami cebulowymi.

Miejsce posadzenia roślin w ogrodzie trudno określić bez znajomości terenu. Projektu ogrodu nie można, tak jak projektu domu powielić i wykorzystać w różnych miejscach!! Każda działka jest indywidualna i to nie tylko ze względu na swój kształt i właścicieli, ale także, dlatego że każde miejsce ma zupełnie inną glebę, inne warunki siedliskowe a nawet mikroklimat. Cena ogrodu tak naprawdę zależy głównie od tego, jakie duże rośliny chcemy kupić. Tu rozpiętość w cenie 1 krzewu może sięgać od 5zł nawet do 5000zł! Oczywiście są też gatunki tańsze i droższe. Zazwyczaj te wolniej rosnące kosztują więcej – szkółkarz potrzebuje więcej czasu, aby wyhodować dla nas taką roślinkę. (Czasami roślina ma zaledwie 2-3cm przyrostu w roku i jeżeli chcemy kupić metrową roślinę to przeliczmy sobie ile lat ktoś się nią opiekował. Nie dziwmy się, że jej cena jest wysoka).

Rośliny liściaste zazwyczaj rosną szybciej od iglastych i dlatego ogród wielogatunkowy może kosztować mniej. Rośliny liściaste zajmują często więcej miejsca, więc możemy posadzić ich w ogrodzie mniej. Niestety ogród to jednak spory wydatek, tym bardziej zastanówmy się, co kupujemy i gdzie daną roślinę posadzimy. Jeżeli mamy projekt ogrodu wydatki możemy rozłożyć w czasie, kupując zaplanowane rośliny w odstępach czasowych. Powinniśmy jednak najpierw sadzić drzewa, krzewy potem byliny i rośliny cebulowe. Wynika to z wielkości brył korzeniowych roślin, z konieczności wykopywania pod nie dołków.