Nowoczesne sposoby zmniejszenia ryzyka wypadków na placu budowy i podczas remontu

Roboty budowlane i remontowe wiążą się z narażeniem pracowników na czynniki niebezpieczne lub szkodliwe, które przekładają się na ryzyko wystąpienia wypadków lub chorób zawodowych. Urazy i wypadki wśród pracowników budowlanych najczęściej zdarzają się z powodów mechanicznych, w wyniku porażenia prądem elektrycznym albo wybuchu niektórych urządzeń i instalacji ciśnieniowych. Ponadto do elementów szkodliwych należą czynniki chemiczne oraz fizyczne – związane z hałasem, temperaturą, drganiami, złym oświetleniem czy wysoką wilgotnością powietrza.

Na działanie szkodliwych dla zdrowia substancji i środków chemicznych pracownik może być narażony zarówno w trakcie budowy lub remontu, jak i podczas prac porządkowych prowadzonych po wykonaniu robót. Wśród takich substancji znajdują się pyły, rozpuszczalniki, środki do impregnacji drewna, chemiczne środki czyszczące czy dym asfaltowy. Jak zminimalizować ryzyko wypadków i oddziaływania szkodliwych substancji chemicznych?

Najczęstsze przyczyny wypadków na budowie

Większość wypadków mających miejsce na placach budowy czy podczas remontów to skutek nieprzestrzegania przepisów BHP. Z raportów Państwowej Inspekcji Pracy (PIP) wynika, że zła organizacja pracy na budowie to jedna z głównych przyczyn nieszczęśliwych zdarzeń. Młodzi i niedoświadczeni pracownicy powinni nie tylko zostać przeszkoleni pod kątem przestrzegania przepisów BHP oraz prawidłowej obsługi maszyn i sprzętu, lecz także pozostawać pod nadzorem. Drugim wskazanym przez PIP uchybieniem pracodawców jest brak odpowiedniego nadzoru nad stanem technicznym sprzętu i maszyn. Na trzecim miejscu znalazło się nieodpowiednie zabezpieczenie placu budowy.

Choroby zawodowe branży budowlano-remontowej

Do chorób i dolegliwości zdrowotnych wynikających ze specyfiki pracy na budowie należą przede wszystkim choroby układu oddechowego (m.in. pylica, astma) oraz choroby skóry. Wśród szczególnie niebezpiecznych prac budowlano-remontowych znajduje się rozbiórka elementów budowlanych zawierających rakotwórczy azbest. Do prac niebezpiecznych zalicza się także m.in. czyszczenie powierzchni metodami strumieniowo-ściernymi przy użyciu urządzeń z otwartym lub zamkniętym obiegiem ścierniwa, w strumieniu sprężonego powietrza, wody lub mieszaniny wody i sprężonego powietrza. Szkodliwym dla człowieka ścierniwem jest m.in. piasek kwarcowy. Materiał ten może być stosowany wyłącznie przy metodach pneumatycznych, mokrych i wilgotnych. Suchy piasek tworzy pył kwarcowy o zawartości wolnej, krystalicznej krzemionki na poziomie 70–100%. Wolna krzemionka, a także pyły azbestu, talku i bentonitu należą do pyłów pylicotwórczych. Dla pyłów zawierających ponad 50% wolnej krzemionki najwyższe dopuszczalne stężenie wynosi 2 mg/m3 dla pyłu całkowitego i 0,3 mg/m3 dla pyłu respirabilnego.

Sposoby ograniczające narażenie pracowników na pylicę to m.in. stosowanie (w miarę możliwości) metod mokrych, obróbki wiórowej zamiast szlifowania lub przecinania tarczami szlifierskimi, automatyzacja procesów i hermetyzacja, mechanizacja transportu czy instalowanie urządzeń wentylacyjnych. Aby przeciwdziałać dermatozom, należy m.in. zastępować substancje o dużym potencjale alergizującym środkami rzadziej wywołującymi uczulenia. Przykładem mogą tu być kraje skandynawskie – obecne w cemencie chromiany (silne alergeny) neutralizuje się tam siarczanem żelaza.

Ponadto stosuje się środki prewencyjne ograniczające bezpośredni kontakt skóry z czynnikami szkodliwymi: określenie właściwej odzieży roboczej i środków ochronnych, takich jak rękawice czy maska ochronna, kształtowanie odpowiednich sposobów wykonywania pracy, wdrażanie właściwych zachowań higienicznych i sposobów pielęgnacji skóry.

Kontakt ze szkodliwymi substancjami można też ograniczyć, jeśli dany produkt ma odpowiedniki ekologiczne. Niektóre ekologiczne farby do wnętrz (tzw. high solids) dzięki wysokiej zawartości składników stałych charakteryzują się o 50% niższą emisją rozpuszczalników (wywołujących bóle głowy, podrażnienia błon śluzowych, zaburzenia pracy układu nerwowego oraz wątroby i nerek). Także farby emulsyjne wodorozcieńczalne – zawierające mniej rozpuszczalników (ok. 35%) – cechuje obniżone ryzyko pożarowe. Do farb wolnych od rozpuszczalników należą farby proszkowe, wytwarzane ze sproszkowanej żywicy.

Czytaj również: Niezawodne wkręty do elementów drewnianych lub drewnopochodnych.

Bezpieczne usuwanie zanieczyszczeń poremontowych

Zabrudzenia powstałe w wyniku prac remontowo-budowlanych wymagają specjalnie dobranych metod czyszczenia. Sprzątanie pomieszczeń po remoncie, niezależnie od ich rozmiarów, zaczynamy zawsze od najwyższych poziomów, czyli od sufitu, a kończymy na podłogach. Do usunięcia drobnego gruzu oraz pyłu niezbędny będzie odkurzacz uniwersalny do usuwania pyłów poremontowych klasy M albo H. Czyszczenie na mokro powinno nastąpić dopiero po odkurzaniu – w przeciwnym razie zamienimy pył w trudniejsze do zmycia błoto. Po pozbyciu się gruzu i warstwy pyłu następuje mycie zabrudzonych powierzchni. Warto skorzystać tu z urządzeń wysokociśnieniowych, które radzą sobie z większością zabrudzeń i zapewniają szybkie oczyszczenie dużej powierzchni. Zwiększymy możliwości ich wykorzystania, jeśli użyjemy dodatkowego sprzętu, jak np. akcesoriów do czyszczenia powierzchni płaskich czy lanc pianowych.

Przy wyborze takiego urządzenia warto zwrócić uwagę zarówno na jego parametry techniczne, jak i na aspekty związane z bezpieczeństwem użytkowania oraz ergonomią pracy. Częstą bolączką pracowników branży budowlanej są bowiem dolegliwości fizyczne związane z podnoszeniem i przenoszeniem ciężkich przedmiotów czy pracą w niewygodnej, wymuszonej pozycji ciała. Dlatego firmy produkujące tego typu maszyny wprowadzają do swoich urządzeń dodatkowe udogodnienia, uwzględniające komfort pracy użytkownika. Niegdyś pracownicy byli zmuszeni do używania pistoletów z wysokimi spustami i dużą siłą odrzutu. Konieczne było ciągłe naciskanie spustu, co wymagało dużej koncentracji i było męczące dla mięśni dłoni, a także mogło doprowadzać do skurczów i pogorszenia kontroli nad lancą. W efekcie przekładało się to na częstsze przerwy w pracy i zmniejszoną efektywność.

Obecnie na rynku pojawiły się nowe pistolety z innowacyjnym systemem Easy!Force (wyprodukowała je firma Kärcher). Spust został w nich przeniesiony na tył uchwytu, co znacząco wpłynęło na zwiększenie wygody w operowaniu wysokim ciśnieniem.

Rozwiązanie wykorzystuje siłę odrzutu wysokiego ciśnienia wody – lanca, pistolet i spust zostały tak zaprojektowane, aby była ona prowadzona w sposób liniowy do ramienia. Dzięki temu siła potrzebna do kontrolowania lancy zostaje przeniesiona z łatwo męczących się mięśni dłoni na znacznie silniejsze i bardziej wytrzymałe wyższe partie mięśniowe ramion. Przy odpowiednim ułożeniu łokcia praca z takim pistoletem staje się niemal bezwysiłkowa. Aby odblokować pistolet, wystarczy pojedyncze naciśnięcie przycisku. Równie proste jest zatrzymanie natrysku – spust wraca do pozycji spoczynku przy lekkim rozluźnieniu dłoni.

Dobór konkretnego modelu urządzenia i parametrów zależy już od naszych potrzeb. Urządzenia wysokociśnieniowe bez podgrzewania wody klasy kompakt, jak np. HD 7/18 C Plus, pozwalają na szybkie i dokładne wyczyszczenie każdej powierzchni. Dzięki mocnej 3-tłokowej pompie z ceramicznymi tłokami oraz regulacji ciśnienia i wydatku wody możliwe jest dostosowanie wartości ciśnienia odpowiednio do stopnia wrażliwości danej powierzchni oraz rodzaju zabrudzeń.

Modele zapewniające podgrzewanie wody dzięki silnikom spalinowym szczególnie przydadzą się w miejscach, gdzie nie została jeszcze doprowadzona energia elektryczna. Przy użyciu odpowiedniego środka czyszczącego i podgrzaniu wody (max. do 80°C) urządzenia te są w stanie usunąć nawet wyjątkowo uciążliwe zabrudzenia poremontowe.

Czytaj również: Wytrzymałe spodnie robocze dla branży budowlanej

Artykuł powstał we współpracy z Karcher