Zabezpieczanie przeciwpożarowe przepustów instalacyjnych w budynkach

Dlaczego przepusty instalacyjne są tak ważne? Po pierwsze, w warunkach pożaru, ich zadaniem jest niedopuszczenie do rozprzestrzeniania się ognia i dymu. Polskie prawo budowlane wymaga również, by przejścia zapobiegały wzrostowi temperatury na ich powierzchni oraz na jego poszczególnych elementach, ograniczając ryzyko zapalenia się elementów palnych instalacji, a także by zachowywały wytrzymałość mechaniczną, tak w momencie wystąpienia ognia, jak i podczas standardowej eksploatacji.

Szczegółowe wymagania dla przepustów instalacyjnych określa §234 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie:

• Przepusty instalacyjne w elementach oddzielenia przeciwpożarowego powinny mieć klasę odporności ogniowej (EI) wymaganą dla tych elementów.
• Dopuszcza się nieinstalowanie przepustów, o których mowa w ust. 1, dla pojedynczych rur instalacji wodnych, kanalizacyjnych i ogrzewczych, wprowadzanych przez ściany i stropy do pomieszczeń higieniczno-sanitarnych.
• Przepusty instalacyjne o średnicy większej niż 0,04 m w ścianach i stropach pomieszczenia zamkniętego, dla których wymagana klasa odporności ogniowej jest nie niższa niż EI 60 lub REI 60, a niebędących elementami oddzielenia przeciwpożarowego, powinny mieć klasę odporności ogniowej (EI) ścian i stropów tego pomieszczenia.
• Przejścia instalacji przez zewnętrzne ściany budynku, znajdujące się poniżej poziomu terenu, powinny być zabezpieczone przed możliwością przenikania gazu do wnętrza budynku.

Czytaj również: Jak zabezpieczyć komin przed samozapaleniem

Wymagania dotyczące klasy odporności ogniowej dla elementów oddzielenia przeciwpożarowego prezentuje poniższa tabela:

Ognia nie przepuszczać!

Istnieje kilka metod na zabezpieczenie przepustów, które można stosować w odpowiedzi do materiałów, z których wykonane są instalacje. Przewody niepalne, wbrew pozorom mogą uczestniczyć w rozprzestrzenianiu się ognia. W warunkach pożaru stal, miedź czy aluminium nagrzewają się, przewodząc ciepło i prowadząc do zapalania się kolejnych materiałów. Aby temu zapobiec, często wykorzystuje się systemy farb i mas ogniochronnych. W przypadku przewodów palnych stosuje się zaś wkłady pęczniejące, które po zetknięciu z wysoką temperaturą wielokrotnie zwiększają swoją objętość, pokrywając przestrzeń powstałą w miejscu wypalonego przewodu.

Czytaj również: Techniczne izolacje niskodymowe w razie pożaru budynku zmniejszają rozwój dymu

Innym sposobem, który zdaje egzamin, jest zabezpieczenie przewodów oraz przestrzeni pomiędzy nimi, a konstrukcją oddzielenia przeciwpożarowego jednym materiałem: wełną kamienną. Bardzo dobrze w tym względzie sprawdzają się rozwiązania systemowe, wzajemnie się uzupełniające.

– Produkty o gęstości co najmniej 150 kg/m3, na przykład płyty PAROC Pyrotech Slab 160, tworzą ochronny kołnierz wokół przepustu – podkreśla Michał Nękanowicz, Specifications Sales Manager & BIM Manager w firmie Paroc. – W połączeniu z otuliną PAROC HVAC Section AluCoat T, która stanowi uzupełnienie systemów przejść rur niepalnych, rozwiązanie gwarantuje wymaganą integralność przegrody przy lekkiej konstrukcji umożliwiającej montaż dodatkowych przewodów w późniejszym czasie – dodaje.

Izolacje przeciwpożarowe a kwestie NRO

W kontekście mechaniki rozprzestrzeniania ognia warto rozważyć jeszcze jedną kwestię. Wśród wymagań przeciwpożarowych dla palenisk i instalacji w polskich przepisach budowlanych możemy natknąć się na następujący zapis: izolacje cieplne i akustyczne zastosowane w instalacjach wodociągowej, kanalizacyjnej i ogrzewczej powinny być wykonane w sposób zapewniający nierozprzestrzenianie ognia. Zgodnie z rozporządzeniem, nierozprzestrzeniającym ognia przewodom i ich izolacjom cieplnym odpowiadają:

• przewody i izolacje wykonane z wyrobów klasy reakcji na ogień: A1L; A2L-s1, d0; A2L-s2, d0; A2L-s3, d0; BL-s1, d0; BL-s2, d0 oraz BL-s3, d0;
• przewody i izolacje stanowiące wyrób o klasie reakcji na ogień wg PN-EN 13501-1:2008: A1L; A2L-s1, d0; A2L-s2, d0; A2L-s3, d0; BL-s1, d0; BL-s2, d0 oraz BL-s3,d0, przy czym warstwa izolacyjna elementów warstwowych powinna mieć klasę reakcji na ogień co najmniej E.

Praktyka pokazuje, że nieostrość tego zapisu nierzadko przysparza projektantom i wykonawcom problemów z interpretacją. – W pierwszym przypadku zarówno przewód, jak też materiał izolacyjny, stanowią osobne wyroby. Oba muszą posiadać klasę reakcji na ogień w zakresie od minimum BL-s3, d0 do A1L według normy PN-EN 13501-1:2008 – wyjaśnia Michał Nękanowicz.

– W drugim przypadku materiał izolacyjny co prawda może posiadać klasę reakcji na ogień E, ale tylko, jeśli przewód razem z izolacją stanowią gotowy, nierozłączny, prefabrykowany wyrób, który jako całość spełnia wymagania dla klasy co najmniej BL-s3, d0. W sytuacji, gdy projektant dobiera rozwiązanie izolacyjne np. dla już istniejącego kanału wentylacyjnego, skorzystanie z takiego materiału izolacyjnego będzie więc oznaczać niespełnienie wymagań dla przewodów nierozprzestrzeniających ognia – podsumowuje.