Split czy monoblok? Kluczowe różnice w montażu pomp ciepła

Jak wskazuje ekspert Stiebel Eltron, instalację zawsze należy jednak powierzyć odpowiednio przygotowanemu instalatorowi.

Pompy typu split - staranne wykonanie układu kluczowe, jednak nie zawsze możliwe

Wiele osób przymierzając się do inwestycji w pompę ciepła – najbardziej efektywny rodzaj ogrzewania – staje przed dylematem: split czy monoblok.

^{Fot. Stiebel Eltron}

Powietrzne pompa ciepła typu split posiadają osobne jednostki - zewnętrzną i wewnętrzną. W tej pierwszej najczęściej znajdują się wentylator, parownik i sprężarka, a w jednostce wewnętrznej (montowanej wewnątrz budynku) skraplacz, automatyka sterująca, zawór przełączający co/cwu oraz pompka obiegowa odpowiadająca za cyrkulację wody w zamkniętym układzie. Oba elementy są ze sobą połączone rurami, w których krąży czynnik chłodniczy.

– Pompy typu split z racji ingerencji w obieg termodynamiczny, a w zasadzie jego tworzenie w miejscu instalacji, podlegają obowiązkowej rejestracji w Centralnym Rejestrze Operatorów. Ich montaż wymaga dużej uwagi, specjalistycznych narzędzi i przede wszystkim wiedzy w zakresie chłodnictwa. Wszelkie niedociągnięcia, w tym na etapie kontroli szczelności, mogą słono kosztować – mówi Tomasz Tchórzewski, Dyrektor ds. Inwestycji w Stiebel Eltron. 

^{Fot. Stiebel Eltron Pompa HPA-0 premium}

Czytaj również: Branża kontra Ministerstwo: kontrowersje wokół nowych zasad w „Czystym Powietrzu

Połączenia jednostki wewnętrznej i zewnętrznej w pompach typu split wymaga też zdecydowanie więcej czasu. Konieczne jest między innymi przeprowadzenie próby ciśnieniowej. Polega ona na napełnieniu układu azotem w celu kontroli jego szczelności. Na ten kluczowy etap powinno się poświęcić kilka godzin, co daje możliwość wychwycenia nieszczelności. Potrzebny do tego jest specjalny płyn, którym pryskane są elementy lutowane i skręcane. W miejscu wycieku tworzą się pęcherzyki azotu.

– Tyle teoria, bo niestety częstą praktyką jest próba ciśnieniowa trwająca kilka chwil. A mikro nieszczelności skutkują powolnym, aczkolwiek stałym wyciekiem czynnika chłodniczego, czego efekty objawią się z pełną mocą dopiero po pewnym czasie – mówi ekspert.

Gdy w jednostce zastosowano tzw. wieloskładnikowy czynnik chłodniczy, najprawdopodobniej konieczna będzie jego wymiana na nowy i utylizacja pozostałości odzyskanej z urządzenia. Taka sytuacja oznacza koszty rzędu nawet kilku tysięcy złotych.

Poza kontrolą na etapie instalacji splity wymagają również obligatoryjnego, regularnego badania szczelności układu termodynamicznego. Częstotliwość zależy od ekwiwalentu CO2, będącego pochodną rodzaju zastosowanego w pompie czynnika chłodniczego i mocy urządzenia. W przypadku pomp o największym ekwiwalencie (pow. 50 ton CO2) kontrolę należy przeprowadzić trzykrotnie w ciągu roku, dla mniejszych jednostek częstotliwość niezbędna jest dwu- lub jednokrotna kontrola. – Przeglądy odnotowywane są w Centralnym Rejestrze Operatorów (CRO), a więc nie sposób ich uniknąć bez narażenia się na karę finansową w przypadku kontroli. Jednak spore grono użytkowników klientów bagatelizuje tę kwestię – mówi ekspert.

Kolejnym krokiem po sprawdzeniu szczelności jest wykonanie próżni w układzie chłodniczym. Ten etap również zajmuje co najmniej kilka godzin, lecz co bardziej istotne - wymaga specyficznych warunków tj. odpowiedniej temperatury oraz suchego powietrza. Przy niskich temperaturach zewnętrznych i dużej wilgotności prawidłowe wykonanie próżni w układzie jest wręcz niemożliwe.

– Pozostawienie w układzie chłodniczym wilgoci ma destrukcyjny wpływ na całe urządzenie. Wilgoć powoduje zakwaszenie oleju w sprężarce, przez co traci on właściwości smarne, a także powoduje korozję elementów wewnętrznych – zwraca uwagę Tomasz Tchórzewski.

Poza wilgocią i resztkami azotu po próbie szczelności, problemem mogą być również zanieczyszczenia po docinaniu przewodów chłodniczych czy opiłki miedzi po likwidacji kryz powstałych po cięciu rur. Niestety instalatorzy nie zawsze pamiętają, aby na każdym z etapów zachować szczególną staranność, co naraża urządzenie na eksploatację w niekorzystnych warunkach, przyspieszając jego zużycie i powoduje częstsze awarie.

Monoblok - układ chłodniczy sprawdzany laboratoryjnie

W przypadku pomp ciepła typu monoblok wszystkie komponenty umieszczone są w jednej obudowie, połączonej przyłączem hydraulicznym z resztą systemu, co upraszcza proces instalacji i eliminuje konieczność prowadzenia prac nad obiegiem termodynamicznym. W ich przypadku szczelność układu termodynamicznego badana jest w warunkach laboratoryjnych tj. w komorach próżniowych. Tym samym odpada konieczność wykonania tych prac w miejscu gdzie pompy są instalowane, w warunkach pogodowych, na które instalator nie ma wpływu. Dzięki temu pompy monoblok nie są objęte obowiązkiem rejestracji w CRO i regularną kontrolą szczelności układu.

– Montaż pomp monoblokowych jest prostszy, choć oczywiście również w tym przypadku zaangażowanie instalatora i jego odpowiednia wiedza są niezbędne. Przeciętny użytkownik ma prawo nie znać się na pompach ciepła i musi polegać na doradztwie specjalisty – mówi Tomasz Tchórzewski.

Postaw na fachowego instalatora

Na rynku działają instalatorzy posiadający niezbędną wiedzę, certyfikat f-gaz, zaplecze techniczne oraz co istotne, wsparcie ze strony producenta. Niestety, zdarzają się również osoby, które nie wykonują instalacji zgodnie ze sztuką, w znakomitej większości montujący tanie splity chińskiej produkcji.

– Dlatego tak istotne jest, by korzystać z usług fachowych instalatorów, najlepiej rekomendowanych przez producentów. Odpowiedzialne firmy zapewniają wsparcie na każdym etapie inwestycji. Od doboru urządzenia wynikającego z indywidualnie określonych potrzeb danego obiektu, przez jego montaż aż po serwis, który jeszcze przed uruchomieniem sprawdzi czy instalacja została przeprowadzona prawidłowo i zaleci skorygowanie ewentualnych błędów, a później zadba by pompa ciepła służyła długie lata – wskazuje ekspert.

Czytaj również: Zdalne zarządzanie pompami ciepła w systemie kaskadowym z dowolnego miejsca o każdej porze

^{Fot. Stiebel Eltron Centrum szkoleniowe we Wrocławiu}

Niska ceny splitu, nie daj się zwieść - porównaj moc w niskich temperaturach

To co może przekonywać klientów do wyboru pompy typu split bywa niska cena, która jednak cechuje urządzenia wykonane ze słabej jakości materiałów, głośne, a przede wszystkim dramatycznie tracące moc grzewczą wraz ze spadkiem temperatury. W ich przypadku pozorna oszczędność może odbić się na kieszeni, gdy nadejdzie zima.

– Czas i prostota montażu, a także ryzyko wyższych kosztów eksploatacyjnych w przypadku nieprawidłowego montażu splita, przemawiają na korzyść monoblokowych pomp ciepła. Przede wszystkim jednak przy wyborze urządzenia warto postawić na renomowanych producentów i znających się na swoim fachu instalatorów – podsumowuje Tomasz Tchórzewski, Dyrektor ds. Inwestycji w Stiebel Eltron.