Jak najlepiej wykorzystać dotacje z programu „Czyste Powietrze”, który w 2023 roku będzie obowiązywał na nowych zasadach

Do tej pory w programie „Czyste Powietrze” złożono ponad 531 tysięcy wniosków na kwotę niemal 10 miliardów złotych. Do rozdysponowania jest więc jeszcze ponad 90 miliardów na termomodernizację domów i wymianę źródeł ciepła. Nie ma co zwlekać z sięganiem po te środki, tym bardziej, iż jak informuje ISOVER, kompleksowe ocieplenie budynku jednorodzinnego przy wykorzystaniu wełny mineralnej może zmniejszyć jego zapotrzebowanie na energię nawet o około 70 proc., co z kolei przekłada się na oszczędności liczone w tysiącach złotych. Każdy ocieplony dom to także mniejsza emisja CO₂ i substancji, które odpowiadają za powstawanie smogu.

Pieniądze na ocieplenie domów są, ale nie wszyscy Polacy z nich korzystają

Według Najwyższej Izby Kontroli w październiku 2021 roku, po trzech latach realizacji Programu Priorytetowego „Czyste Powietrze”, przy budżecie w wysokości 103 mld zł podpisano umowy na zaledwie 4,2 mld zł (ok.4%). Choć od tego czasu wartość podpisanych umów wzrosła dwukrotnie, wciąż większość właścicieli domów jednorodzinnych zwleka z pozyskaniem dofinansowania na termomodernizację i ociepleniem swoich domów. Tymczasem realizacja programu „Czyste Powietrze” planowana jest tylko do 2030 roku.

Czytaj również: Okrągły stół rozkładany do salonu — dlaczego warto go mieć?

- Dla wielu Polaków ocieplenie domu to kosztowna i czasochłonna inwestycja. Warto jednak zauważyć, że nowe technologie w budownictwie oraz dofinansowania oferowane przez rząd znacznie ułatwiają realizację kompleksowej termomodernizacji. A dzięki niej można oszczędzić nawet do 70% kosztów na ogrzewaniu w skali roku. Udowodniliśmy to z niezależnymi ekspertami, analizując dwa wybrane, popularne w Polsce typy domów. – tłumaczy Anna Kozera, koordynator marki ISOVER. – Dlatego w 4. edycji kampanii „Lepiej bez smogu” realizowanej pod hasłem „Ocieplaj dom, a nie klimat” przygotowaliśmy kalkulator obrazujący korzyści ekonomiczne i ekologiczne z termomodernizacji oraz film z ekspertami z zakresu budownictwa i przedstawicielami podmiotów przyjmujących wnioski, w tym WFOŚiGW. W prosty i przystępny sposób informujemy, jakie dotacje będą dostępne w ramach programów rządowych w 2023 roku, jak można je pozyskać i jak uniknąć błędów przy wypełnianiu wniosków. Eksperci wskazują także, jak prawidłowo i mądrze przeprowadzić ocieplenie domu, aby jak najszybciej osiągnąć oszczędności na ogrzewaniu. Wszystkie te informacje są dostępne dla każdego już dziś na stronie www.lepiejbezsmogu.pl – dodaje.

Program „Czyste Powietrze” w 2023 roku na nowych zasadach

Obecnie maksymalna kwota dofinansowania w ramach programu „Czyste Powietrze” wynosi 79 tysięcy złotych. Środki te można przeznaczyć na przedsięwzięcia obejmujące demontaż nieefektywnego źródła ciepła na paliwo stałe, a także m.in. – zakup i montaż źródła ciepła do celów ogrzewania czy zakup i montaż ocieplenia przegród budowlanych, okien, drzwi zewnętrznych, drzwi/bram garażowych. Od 3 stycznia przyszłego roku kwota ta wzrośnie do nawet 135 tysięcy złotych, pokrywając od 40 do 100 proc. działań związanych z termomodernizacją. Dodatkowo NFOŚiGW przewidział także dotację w wysokości 1200 zł za wykonanie audytu energetycznego domu, czyli całkowity poziom dotacji może osiągnąć nawet 136 200 złotych. Wielkość dofinansowania, podobnie jak obecnie, uzależniona jest od zakresu inwestycji oraz od dochodów wnioskodawcy, jednak w nowej odsłonie rządowego programu próg dochodowy zostanie podwyższony.

- W programie „Czyste Powietrze” mamy trzy poziomy dofinansowania; podstawowy, podwyższony i najwyższy. Rocznym dochodem granicznym, którego nie możemy przekroczyć, jest 135 tysięcy złotych. Jest to dochód stanowiący podstawę obliczenia podatków. Jeśli przekraczamy ten dochód, to niestety nie możemy zostać beneficjentem programu  – tłumaczy Magdalena Żelichowska, doradca energetyczny Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu. – Program ponadto oferuje trzy rodzaje dofinansowania. Są to dotacje, dotacje z prefinansowaniem, bądź też dotacje do spłaty kapitału kredytu bankowego. Wniosek o dofinansowanie można złożyć na inwestycje już rozpoczęte do 6 miesięcy przed datą złożenia wniosku, jak też inwestycje, które dopiero planujemy – dodaje.  

Kolejną zmianą, jaka zacznie funkcjonować w nowej edycji "Czystego Powietrza", jest możliwość rozszerzenia wniosku o termomodernizację domu, jeśli wcześniej wniosek dotyczył tylko wymiany pieca.  Dodatkowo, w przypadku beneficjentów podwyższonego i maksymalnego wsparcia można ubiegać się o 50 proc. dotacji w ramach prefinansowania inwestycji, czyli przed faktycznym startem remontu. Wnioski o dotacje i dotacje z prefinansowaniem należy składać w urzędach gmin bądź w wojewódzkich funduszach ochrony środowiska, natomiast dotacje do spłaty kredytu – w jednym z banków, który bierze udział w programie „Czyste Powietrze”.

Jak mądrze wykorzystać rządowe wsparcie i oszczędzać na ogrzewaniu

Jak wynika z analizy ekonomiczno-technicznej dwóch przykładowych nieocieplonych budynków jednorodzinnych (PRL-owskiej kostki oraz domu typu „stodoła”), zrealizowanego na zlecenie ISOVER w ramach tegorocznej edycji kampanii „Lepiej Bez Smogu”, całościowa termomodernizacja może ograniczyć zapotrzebowanie domu na energię nawet o około 70 proc. Wymierne efekty finansowe daje jednak już samo ocieplenie wełną mineralną ścian zewnętrznych i dachu, zmniejszając zapotrzebowanie na energię nawet o ponad połowę. Aby szybko zauważyć efekty ekonomiczne, należy działać mądrze - przy ocieplaniu domu niezwykle istotną rolę odgrywa bowiem kolejność przeprowadzonych działań. Tymczasem w Polsce bardzo często działania termomodernizacyjne zaczynają i kończą się na wymianie źródła ciepła. Według ekspertów to błąd. 

- Przez źle ocieplone ściany, podłogi i dachy ucieka z naszych domów mnóstwo energii, dlatego przede wszystkim powinniśmy podjąć działania mające na celu zniwelowanie tych start. W pierwszej kolejności warto więc przeprowadzić termomodernizację przegród zewnętrznych budynku oraz w razie potrzeby wymianę stolarki, a dopiero później pomyśleć o wymianie pieca. To tak naprawdę jedyny racjonalny i uzasadniony ekonomicznie kierunek działań, jeśli chcemy wymiernie obniżyć koszty ogrzewania budynku. Co istotne, oszczędności zauważymy niemal natychmiast – tłumaczy Henryk Kwapisz, Dyrektor ds. relacji instytucjonalnych Grupy Saint-Gobain – Aby określić, w jakiej kolejności zrealizować poszczególne prace związane z ociepleniem przegród zewnętrznych, warto wcześniej zlecić audyt energetyczny naszego domu. Tego rodzaju działanie można sfinansować ze środków przyznawanych w ramach programu „Czyste Powietrze”. Dzięki niemu zaplanujemy prace tak, aby jak najszybciej osiągnąć jak najwyższe oszczędności na ogrzewaniu. Dodatkowo, przy ocieplaniu domu warto również stosować systemowe rozwiązania, które zapewnią większą trwałość i bezpieczeństwo –– dodaje.  

Czytaj również: Jak przeprowadzić kompleksową izolację budynku i instalacji?

Jak zaznacza Henryk Kwapisz, ogrzewanie domu – nawet nowym źródłem ciepła – bez zaizolowanych przegród zewnętrznych jest tak samo nieefektywne jak pieczenie ciasta w otwartym piekarniku. Ocieplenie ścian, dachu oraz podłogi ma bowiem zasadnicze znaczenie dla wysokości opłat, które właściciele domów jednorodzinnych ponoszą za ogrzewanie. W pierwszej kolejności powinniśmy więc zlecić realizację audytu energetycznego, następnie poddać termoizolacji przegrody zewnętrzne, później dopiero wymienić źródło ciepła. Przy wymianie źródła ciepła pomyślmy także o innych działaniach zmierzających do poprawy efektywności energetycznej domu.

- Warto również zwrócić uwagę na takie kwestie, jak sprawna instalacja centralnego ogrzewania, właściwa wentylacja i w końcu wreszcie wysokosprawne, czy wręcz odnawialne źródło energii. Na takie działania również przewidziane są środki w ramach rządowych dotacji – przekonuje Henryk Kwapisz. – Programy realizowane przez NFOŚiGW zapewniają konkretną pomoc szczególnie osobom dotkniętym ubóstwem energetycznym. To właśnie te osoby powinny przede wszystkim zadbać o to, aby każda złotówka wydana na poprawę komfortu cieplnego ich domu była wydana rozsądnie – dodaje.