Dach - krok po kroku

Dach ma wpływ na estetykę całego domu, a jednocześnie stanowi jego ochronę - od zewnątrz przed działaniem niekorzystnych warunków atmosferycznych, takich jak deszcz, śnieg, silny wiatr itd., a od wewnątrz przed uciekaniem ciepła oraz gromadzeniem się wilgoci na poddaszu. By mógł pełnić te wszystkie funkcje należy budować go starannie i z solidnych materiałów, zaczynając od elementów konstrukcyjnych, poprzez ułożenie pokrycia, a kończąc na wykończeniu od strony poddasza.

Czytaj również: Izolacje dachowe

Konstrukcja dachów skośnych

 Podstawą każdego dachu skośnego jest więźba, czyli drewniana konstrukcja, która w zależności od typu różni się częściami składowymi. W budownictwie jednorodzinnym, przy ceramicznych dachach najczęściej stosowane są więźby krokwiowe, jętkowe lub płatwiowo-kleszczowe. Dobierane są w zależności od odległości między ścianami zewnętrznymi, kąta nachylenia pokrycia oraz strefy wiatrowej i śniegowej, w której znajduje się budynek. Najprostszą konstrukcję ma więźba krokwiowa. Stosuje się ją, gdy między ścianami zewnętrznymi nie ma więcej niż 7 metrów. Do stropu lub wieńca ściany zewnętrznej mocowane są murłaty, czyli belki, na których oparte są krokwie. Łączone są one w kalenicy i stanowią podstawowy element więźby. Dla usztywnienia konstrukcji krokwie danej połaci łączy się deskami (wiatrownicami).

Więźba krokwiowa

Gdy odległość pomiędzy ścianami zewnętrznymi wynosi ponad 7 metrów stosowana jest więźba jętkowa. Krokwie, przy zwiększonym rozstawie wymagają dodatkowego wzmocnienia. Pełnią je jętki, czyli porzeczne belki łączące przeciwległe krokwie. Dzięki temu stężeniu możliwe jest przeniesienie części sił poziomych z jednej krokwi na drugą. Dłuższe jętki wymagają podparcia na jednej lub dwóch belkach oczepowych, które z kolei podtrzymywane są przez słupy i miecze, zamocowane u dołu do podwalin. Podobnie jak przy więźbie krokwiowej obciążenia przekazywane są na ściany zewnętrzne.

Więźba jętkowa

Dla dachów o rozpiętości przekraczającej 12 metrów stosuje się więźby o konstrukcji płatwiowo-kleszczowej. Krokwie opierają się tu nie tylko na murłatach, ale także na płatwach. Są to belki wsparte na słupach, które przenoszą znaczną część obciążeń z dachu na strop. Pozostała cześć obciążeń przekazywana jest na ściany zewnętrzne poprzez murłaty. Przeciwległe krokwie stężone są za pomocą kleszczy, które obejmują je z obu stron (czasami łącznie z słupami).

Więźba płatwiowo-kleszczowa

Jakie wstępne krycie?

Zanim przystąpi się do układania dachówki lub izolowania dachu od wewnątrz, należy wykonać tzw. wstępne krycie. Wyróżnić można dwie główne technologie umożlwiające jego wykonanie. Niezależnie od wyboru każda z nich musi chronić izolację termiczną i wnętrze domu przed wilgocią z zewnątrz oraz zapewniać odprowadzenie pary wodnej z wnętrza budynku. Tradycyjną i starszą metodą jest deskowanie, które następnie pokrywa się papą. Wymaga to jednak pozostawienia szczeliny wentylacyjnej pomiędzy deskami a warstwą izolacji termicznej. Do budowy dachu ceramicznego zalecane jest stosowanie nowoczesnych membran, takich jak Koramic Classic Light lub Koramic Classic Super. Ich podwójne działanie, czyli ochrona od warunków zewnętrznych i wysoka paroprzepuszczalność sprawia, że w dachu nie gromadzi się wilgoć, która negatywnie wpływa zarówno na jego izolacyjność termiczną, jak też może przyczynić się do rozwoju grzybów, mchów czy pleśni oraz korozji drewnianych elementów konstrukcyjnych. Co ważne, można je stosować w bezpośrednim styku z wełną mineralną (Classic Super także na deskowaniu). Zastosowanie membrany przynosi korzyści takie jak oszczędność pieniędzy, ze względu na brak konieczności zakupienia desek oraz czasu, gdyż pozostaje jedynie montaż membrany.

Wstępne krycie - deskowanie i papa

Membrany dachowe Koramic

Wstępne krycie – membrana dachowa Koramic Super Plus lub Super LighT

Od zewnątrz membrana, a od wewnątrz….?

W domach z poddaszem użytkowym należy ocieplić dach. Gdy wstępne krycie wykonane jest z membrany dachowej Koramic, wówczas bezpośrednio pod nią, pomiędzy krokwiami należy zamontować izolację termiczną (np. wełnę mineralną). Nie trzeba zostawiać szczeliny, jak przy deskowaniu, gdyż membrana umożliwia swobodną dyfuzję pary wodnej. Od strony poddasza również należy zabezpieczyć izolację przy użyciu folii paroprzepuszczalnej, a następnie wykończyć sufit, np. płytą gipsowo-kartonową. Tak zabezpieczona z obu stron izolacja cieplna jest odpowiednio chroniona przed gromadzeniem się wilgoci, która znacząco obniża jej izolacyjność.  

Czytaj również: Dach kryty arkuszami blachy

Wybór pokrycia

W wysokim stopniu na szczelność dachu przekłada się solidność i trwałość pokrycia. Ważny jest materiał, z jakiego jest wykonane, a także system mocowania i uszczelniania. Pierwszą barierę podczas opadów, stanowią dachówki. Tu najlepiej sprawdzają się te ceramiczne, które są niezwykle trwałe i odporne zarówno na czynniki atmosferyczne, takie jak deszcz czy śnieg, jak też na działanie bardzo niskich lub wysokich temperatur. Wypalone z gliny dachówki, nie zmieniają kształtu i nie pękają, przez co stanowią ochronę dla dachu przez długie lata. Jednocześnie ogromna oferta kolorów i modeli dachówek Koramic sprawia, że są one również najlepszym wyborem ze względów estetycznych. Do nowoczesnych obiektów idealnie pasują płaskie, grafitowe lub czarne dachówki Actua 10. W tę stylistykę wpisuje się również Alegra 9, która ma największą powierzchnię (wystarczy nawet 9 dachówek do pokrycia 1 m2). Wykonany z niej dach optycznie nabiera lekkości, a zarazem surowości formy. Na bardziej klasycznych domach, dobrze prezentują się tradycyjne esówki czy mnich-mniszki, które dodają mu elegancji i prestiżu. Natomiast do dachów wielospadowych, z lukarnami lub wolimi okami, polecane są karpiówki. Ich małe kształty pozwalają efektowniej pokryć te bardziej złożone konstrukcyjnie detale. Poszczególne modele różnią się nie tylko kształtem, ale również kolorem i wykończeniem. Dachówki ceramiczne, tak jak inne produkty z gliny, dzięki zawartym w niej związkom żelaza, w procesie wypału nabierają naturalnej, ceglastoczerwonej barwy. By uzyskać inne odcienie pokrywa się je warstwą angoby. To specjalna glinka, która w procesie wypału spieka się z powierzchnią dachówki i nadaje jej żywe, trwałe kolory. Angoba szlachetna to odmiana tej powłoki, zawierająca większą ilość kwarcu i dzięki temu zapewniająca bardziej połyskującą barwy. Jednak najbardziej błyszczące są dachówki glazurowane, przy których produkcji zachodzi proces szkliwienia, ze względu na jeszcze większy udział kwarcu w surowcu. Jednocześnie dachówki angobowane i glazurowane mają gładką, niekiedy wręcz śliską powierzchnię, przez co są mniej podatne na zabrudzenia i porastanie mchem.

Mocowania dachówek ceramicznych

Wszystkie typy dachówek ceramicznych są wyposażone w systemy mocowania, które gwarantują szczelność i stabilność gotowego pokrycia. Od spodu wyposażone są w noski służące do zahaczania o łaty, na których dachówki się opierają. Niektóre mają fabrycznie wykonane otwory na wkręty, którymi mocuje je się do łat, jak np. karpiówki. Dachówki zakładkowe wyposażone są w zamki wytłoczone na dwóch zbiegających się ze sobą krawędziach (górnej i bocznej lewej lub tylko na jednej z nich). Pełnią one dwie funkcje. Przede wszystkim upraszczają montaż, gdyż pomagają w zachowaniu właściwych rozstawów podczas układania dachówki w kolejnych rzędach. Natomiast, podczas użytkowania poddasza, zapewniają większą szczelność, gdyż z reguły są formowane tak, aby odprowadzać na zewnątrz wodę, która dostała się między dachówki i stamtąd mogłaby przedostać się pod pokrycie. Esówki to dachówki o bardzo tradycyjnym kształcie, przypominającym literę „S” i pozbawione zamków. Przez to ich montaż wymaga większej precyzji. Inny historyczny model, mnich-mniszka, sprzedawany jest w parach. Górna dachówka zwana jest mnichem, a dolna mniszką. Układa się je w ten sposób, że każdy mnich przykrywa dwie mniszki na ich styku. Mocuje się je do łat za pomocą drutu lub specjalnych klamer. Takie systemy montażu zapewniają solidność pokrycia. Sama dachówka ceramiczna jest też dość ciężka, więc naturalnie na gotowej połaci stawia opór silnym podmuchom wiatru. Jednak w rejonach, gdzie zdarzają się wyjątkowo silne wichury i opady, można przystosowane do tego modele dachówek zakładkowych wzmocnić, mocując je spinkami SturmFIX, zabezpieczającymi przed zerwaniem przez gwałtowne podmuchy powietrza. Spinkę umieszcza się w specjalnym gnieździe na górnej krawędzi dachówki, a następnie zahacza dolną krawędź dachówki umiejscowionej w wyższym rzędzie. W ten sposób pokrycie jest zamocowane nie tylko do łat, ale również dachówka do dachówki, co stanowi dodatkowe zabezpieczenie przed zerwaniem.

Montaż spinek SturmFIX

Taśmy do zadań specjalnych

Kalenica, grzbiet, kosz, komin – to miejsca na dachu, które wymagają szczególnej uwagi przy jego uszczelnianiu. Różnego rodzaju samoprzylepne taśmy Koramic ułatwiają pracę dekarzom, a także zapewniają odpowiednią ochronę przed wilgocią tych newralgicznych miejsc. Na styku połaci dachu ze ścianą i kominem, zalecane jest stosowanie taśmy KoraFlex, która jest elastyczna i dlatego można ją precyzyjnie dopasować do powierzchni, tak by wykończenie było jak najbardziej estetyczne. Natomiast do zabezpieczenia kalenic i grzbietu dedykowane są taśmy Flexi-Rol lub Alu-Rol. Ich boki wykonane są z plisowanego aluminium, po którym spływa woda, a środek umożliwia odparowanie wilgoci oraz swobodny odpływ powietrza, przechodzącego pod dachówkami od okapu przez kalenicę na zewnątrz. Przy dachach wielospadowych do wykończenia kosza polecana jest aluminiowa taśma koszowa gwarantująca prawidłowe odprowadzenie wody z miejsca zbiegu dwóch połaci. Dla pełnego zabezpieczenia, do obróbki pasa nadrynnowego dedykowana jest taśma aluminiowa lub miedziana. Niezaprzeczalną zaletą taśm uszczelniających jest wygoda w ich montowaniu. Naturalna fleksyjność materiału umożliwia precyzyjne dopasowanie ich do uszczelnianego miejsca. Jednocześnie klej stosowany w tego typu rozwiązaniach jest bardzo trwały i nie ma ryzyka, że nawet po wielu latach taśma będzie się odlepiać.

Wykończenie komina taśmą KoraFlex

Komunikacja na dachu i ochrona przeciwśniegowa

Oprócz położenia pokrycia z dachówek i uszczelnienia dachu membraną i taśmami nie można zapominać o kliku detali uzupełniających, umożliwiających komunikację na dachu oraz zapewniających ochronę przeciwśniegową. Aby dostęp do komina był bezpieczny, powinno się zainstalować stopnie i ławę kominiarską. W ten sposób kominiarz będzie mógł wygodnie wspinać się po dachu, a następnie dokonać przeglądu czy czyszczenia instalacji. Natomiast, żeby umożliwić mieszkańcom swobodne poruszanie się wokół domu podczas białej zimy, dobrze jest zamontować na pokryciu system ochrony przeciwśniegowej. Składa się on z śniegowstrzymywaczy, których zadaniem jest rozdrabnianie płatów śniegu, tak by w razie osunięć, nie spadały duże czapy zbitego puchu. Dodatkowym zabezpieczeniem są płotki lub belki śniegowe, które blokują jego masy przed zsuwaniem się na ziemię w miejscach szczególnie uczęszczanych, takich jak wejście do domu lub wjazd do garażu. Jednocześnie do dachówki ceramicznej dobrze jest dobierać wszystkie elementy z systemu komunikacji na dachu oraz ochrony przeciwśniegowej marki Koramic, których mocowanie zostało przystosowane do tego materiału.

Mądre budowanie dachu

Dach powinien być szczelny i solidny, a jednocześnie zachwycać swoim nieprzemijającym pięknem. Zgodnie z tymi wymogami został stworzony system Koramic, którego podstawę stanowią dachówki ceramiczne wysokiej jakości. Nowoczesny proces produkcji w polskim zakładzie Wienerberger w Kunicach oraz precyzyjna kontrola wyrobów pod kątem spełniania norm, sprawiają że dachówki Koramic są niezwykle trwałe, a jednocześnie zachwycają nieprzemijającymi, pięknymi kolorami. Wszystkie modele dostępne są z dodatkami ceramicznymi (dachówki szczytowe, gąsiory, trójniki, kominki itd.) i akcesoriami technicznymi służącymi do wykonania wstępnego krycia, wykończenia okapu i komina, uszczelnienia miejsc styku połaci, umożliwienia komunikacji na dachu, zapewnienia ochrony przeciwśniegowej itd. To daje gotowe rozwiązanie do budowy ceramicznego dachu, w którym wszystkie elementy są kompatybilne oraz przetestowane pod względem wytrzymałości oraz wzajemnego oddziaływania.

Kompletny system dachowy Koramic